در دهه‌های اخیر، پزشکی بازساختی به یکی از امیدبخش‌ترین حوزه‌های علمی تبدیل شده که هدف آن بازگرداندن عملکرد طبیعی بافت‌ها و اندام‌های آسیب‌دیده یا بیمار است.
برخلاف روش‌های سنتی درمان که عمدتا بر کنترل علایم بیماری تمرکز دارند، پزشکی بازساختی می‌کوشد علت اصلی بیماری را با تحریک فرآیندهای طبیعی بازسازی بدن، جایگزینی سلولی و ترمیم بافتی درمان کند. این رویکرد می‌تواند تحولی اساسی در درمان بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج ایجاد کرده و زندگی میلیون‌ها بیمار را بهبود بخشد. بیماری‌هایی مانند نارسایی قلبی، دیابت، آسیب‌های نخاعی، بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون، سوختگی‌های شدید و برخی از انواع سرطان‌ها ازجمله مواردی هستند که پزشکی بازساختی می‌تواند در درمان آن‌ها موثر باشد.
«سلول‌درمانی» یا استفاده از سلول‌های زنده برای جایگزینی بافت‌های آسیب‌دیده یا تحریک بدن به بازسازی خود، «مهندسی بافت» که با ترکیب سلول‌ها، داربست‌های زیستی و عوامل رشد، امکان تولید بافت‌های زنده را فراهم می‌کند، «زیست‌چاپ سه‌بعدی»، فناوری نوظهوری که امکان چاپ سه‌بعدی بافت‌ها و اندام‌های زنده را با استفاده از سلول‌های زنده و مواد زیستی فراهم می‌کند، «ژن‌درمانی» که با اصلاح یا جایگزینی ژن‌های معیوب، امکان درمان بیماری‌های ژنتیکی را فراهم می‌کند، «ویرایش ژن» به کمک تکنیک CRISPR-Cas9 ، «ایمونوتراپی» که در آن، سیستم ایمنی بدن برای مقابله با بیماری‌ها، به‌ویژه سرطان، تقویت می‌شود و «نانوپزشکی» که امکان توسعه سیستم‌های هوشمند برای انتقال هدفمند دارو را فراهم می‌کند از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های پزشکی بازساختی هستند.
همراه با پیشرفت‌های قابل‌توجه در پزشکی بازساختی، «پلاسماپزشکی» به‌عنوان یک فناوری نوین، کاربردهای گسترده‌ای در این حوزه یافته است.
پلاسمای سرد فشار اتمسفری، که شامل گازهای‌یونیزه‌شده در دمای پایین است، قابلیت‌های منحصر‌به‌فردی در تحریک بازسازی بافتی، استریلیزاسیون و بهبود زخم‌های مزمن دارد.
برخلاف روش‌های متداول، پلاسمای سرد قادر است بدون ایجاد آسیب حرارتی، برهمکنش‌های زیستی را در سطح سلولی و مولکولی تنظیم کرده و موجب بهبود فرآیندهای ترمیمی شود.
یکی از مهم‌ترین کاربردهای پلاسمای سرد در پزشکی بازساختی، استریلیزه کردن داربست‌های مهندسی بافت است. این داربست‌ها، که به‌عنوان چارچوبی برای رشد سلول‌ها و ایجاد بافت‌های جدید عمل می‌کنند، باید پیش از استفاده، از هرگونه آلودگی میکروبی و عوامل نامطلوب پاک‌سازی شوند.
روش‌های سنتی استریلیزاسیون، مانند پرتودهی یا استفاده از مواد شیمیایی، ممکن است خواص سطحی داربست را تغییر داده و بر تعاملات سلولی تاثیر منفی بگذارد اما پلاسمای سرد قادر است بدون تخریب ساختار و ترکیب شیمیایی داربست، آن را به‌طور کامل ضدعفونی کرده و حتی خصوصیات سطحی آن را برای چسبندگی و رشد بهتر سلول‌ها بهینه کرده و امکان تاثیرگذاری داربست را بیشتر کند.
علاوه‌بر این، پلاسمای سرد در تولید زخم‌پوش‌های پیشرفته نیز به کار گرفته شده است، تحقیقات نشان داده‌اند که پلاسمای سرد می‌تواند با از‌بین‌بردن باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، افزایش تولید کلاژن و تحریک آنژیوژنز (رگ‌زایی)، روند بهبود زخم‌ها را به‌طور قابل‌توجهی تسریع کند. علاوه‌بر نقش ضدعفونی‌کننده و ترمیمی، پلاسمای سرد در تحریک تمایز سلول‌های بنیادی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
برخی مطالعات نشان داده‌اند گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن تولیدشده در پلاسمای سرد، می‌توانند مسیرهای سیگنالینگ سلولی را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که موجب افزایش تکثیر و تمایز سلول‌های بنیادی به سلول‌های هدف شوند. این ویژگی می‌تواند در ترمیم استخوان، بازسازی بافت‌های عصبی و حتی درمان بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر مورد استفاده قرار گیرد.
باتوجه به این کاربردهای گسترده، پلاسمای سرد به‌عنوان یک ابزار نوین و چندمنظوره در پزشکی بازساختی شناخته شده که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، روش‌های درمانی را متحول کرده و جایگزین برخی رویکردهای سنتی و پرخطر شود. بااین‌حال، همچنان به مطالعات بیشتری برای استانداردسازی روش‌های درمانی و درک بهتر مکانیسم‌های بیولوژیکی این فناوری، نیاز است.
دیدگاهتان را بنویسید