اکنون ایران یکی از قدرتمندترین کشورهای دنیا در حوزه تولید و کاربرد پهپادهاست، به گونه‌ای که نشنال‌اینترست در مقاله‌ای ضمن نام بردن از پنج نیروی پهپادی قدرتمند دنیا، از ایران نام برده و اشاره می‌کند که ایران ازجمله کشورهای با بیشترین تجربه عملیاتی است. تاریخچه پهپاد ساخت ایران به اوایل دهه ۶۰ شمسی برمی‌گردد که در دانشگاه اصفهان، گروهی از دانشجویان به طراحی و ساخت نمونه اولیه از پهپادها مشغول بودند. اولین پهپادهای ایرانی در دوران دفاع مقدس و با هدف شناسایی مواضع دشمن ساخته شدند. نمونه اولیه در مقایسه با پهپادهای امروزی، بسیار ضعیف بود؛ اما برداشتن این قدم اولیه باعث شد مقدمات ساخت پهپاد در کشور عملی شود. طول این پهپاد کمتر از یک متر بود و محدوده پروازی آن با چشم غیر مسلح نیز قابل دیدن بود اما این فناوری طی چند دهه به‌سرعت گسترش یافت و امروزه شرکت‌های دانش‌بنیانی روی این فناوری درحال کار هستند که می‌توانند انواع مختلفی از این پرنده را به تولید برسانند.
پهپادهای آشیانه‌دار برای تصویربرداری از مناطق صعب‌العبور
امیرحسین واعظ، از فناوران یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان با اشاره به طراحی و ساخت پهپادهای آشیانه‌دار، می‌گوید: این محصول شامل سه بخش آشیانه، نرم‌افزار و پرنده بوده و تحت شبکه و بدون نیاز به خلبان است. کاربردهای این محصول در بحث‌های نظارتی و صنعتی و مرزبانی است. با این محصول فناورانه می‌توان با سرعت بیشتری در هر ساعتی از شبانه‌روز نسبت به پرواز و انجام عملیات اقدام کرد.
به گفته وی، زمانی که به سیستم دستور پرواز داده می‌شود، درهای آشیانه باز شده و پرنده بلند می‌شود و ماموریت از قبل تعریف‌شده را انجام می‌دهد و به‌صورت کاملا خودکار به آشیانه بازمی‌گردد، شارژ می‌شود و آماده عملیات‌های بعدی می‌شود.
ساخت پهپادهای نقشه‌برداری
امیر امجدی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه نیز می‌گوید: شرکت ما در زمینه نقشه‌برداری هوایی و زمینی فعالیت می‌کند؛ دو محصول اصلی این شرکت دانش‌بنیان، پهپادهای نقشه‌برداری مجهز با فناوری حذف کامل نقاط کنترل زمینی است که برای نخستین‌بار در ایران و در سال ۱۳۹۵ ثبت اختراع شد.
وی می‌افزاید: ویژگی اصلی این پهپادهای نقشه‌برداری این است که حین نقشه‌برداری هوایی، به نقاط کنترل زمینی، نیازی نداریم که این، برخلاف سایر پهپادهای نقشه‌برداری است که یا به تعداد کم یا زیاد به نقاط کنترل زمینی احتیاج دارند تا تصاویر آن‌ها مختصات‌دار شود.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان خاطرنشان کرد: تصاویری که در نقشه‌برداری هوایی اخذ می‌شوند، فاقد مختصات بوده و فقط یک تصویر است همانند تصویری که با تلفن همراه شخصی گرفته می‌شود؛ برای تهیه نقشه، نیاز داریم این تصاویر مختصات‌دار شوند و روی این تصاویر ترسیمات انجام داد.
وی ادامه داد: هدف از نقشه‌برداری هوایی این است که مراجعه ما به زمین برای برداشت عوارض و تهیه نقشه کاهش پیدا کند و تا قبل از ساخته شدن این دستگاه، ما باید به زمین مراجعه حضوری می‌کردیم و علاوه بر پرواز و عکسبرداری یک عملیات زمینی نیز انجام می‌دادیم و از نقاط مختلف، برداشت می‌کردیم تا این تصاویر مختصات‌دار شوند.
امجدی تصریح کرد: ساخت پهپادهای نقشه‌برداری و حذف کامل نقاط کنترل زمینی به تایید سازمان‌های متولی نقشه‌برداری در کشور نیز رسیده و علت دانش‌بنیانی ما نیز به‌کارگیری فناوری حذف نقاط کنترل زمینی است و عنوان دانش‌بنیانی ما نیز نقشه‌برداری با پهپاد بدون نقاط کنترل زمینی است.
تولید پهپاد امدادی
محمدرضا زکریاپور، از محققان طرح گفت: ما در این تحقیقات توانستیم پهپادی را در زمینه امداد و نجات به نام «پهپاد نجات غریق هوشمند» طراحی کنیم. این پهپاد مزین به نام دو شهید «فخری‌زاده» و «چمران» است؛ از این رو نام تجاری این پهپاد با عنوان «پهپاد هوشمند فخران» است. پهپاد طراحی‌شده قادر است فردی را که درحال غرق‌شدن است، شناسایی کرده و حلقه نجات را به‌سمت وی می‌برد و آن را برای فرد ارسال می‌کند.
زکریاپور با بیان این‌که برد پروازی این پهپاد تا سه کیلومتر در دریاست که از راه دور قابل کنترل است و حلقه نجات را برای فرد پرتاب می‌کند، یادآور شد: این محصول برای سازمان‌هایی چون نیروی دریایی و سازمان‌های دارای کشتی‌های تجاری قابل استفاده است؛ چراکه از قابلیت‌هایی چون کاهش زمان کشف محل غرق‌شدگی، اعزام تجهیزات و تیم نجات غریق به محل وقوع حادثه به‌صورت کاملا خودکار و دقیق، ارسال به‌موقع و سریع جلیقه نجات و حلقه نجات غریق و نصب GPS بر روی حلقه‌های نجات غریق برخوردار است.
وی با تاکید بر این‌که این پهپاد مجهز به فناوری دید در شب است، خاطرنشان کرد: این پهپاد برای شناسایی محل غرق‌شدگی و فرد در حال غرق از دوربین‌های حرارتی و هوش مصنوعی و مادون قرمز استفاده می‌کند. این پهپاد قابلیت حمل ۲۰ کیلوگرم بار را دارد و امکان حمل بار تا ۶۰ کیلوگرم نیز با آن وجود دارد.
پهپاد آتش‌نشانی
حسین خانی، مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان پهپادهای آتش‌نشانی را از محصولات این شرکت نام برد و گفت: این نوع پهپاد هم برای اولین‌بار در این شرکت دانش‌بنیان طراحی و ساخته شده است و مداومت پروازی هشت ساعته و قابلیت حمل شلنگ آتش‌نشانی را به ارتفاع خیلی زیاد دارد. با استفاده از این پهپاد، نیروی انسانی و نردبان حذف می‌شود و می‌توان با هزینه بسیار کم و بدون محدودیت از آن استفاده کرد.
وی پهپادهای ویژه برای پایش آنلاین مزارع کشاورزی را از دیگر دستاوردهای این شرکت نام برد و افزود: این پهپاد پس از پرواز بر روی مزارع کشاورزی به‌صورت آنلاین تصاویری را ارایه می‌دهد و به‌واسطه این تصاویر کشاورز نیروی انسانی و حتی تجهیزاتی را که در حال فعالیت است، مدیریت و رصد می‌کند. همچنین کشاورزان با تلفن همراه خود و نرم‌افزارهای موجود می‌توانند از راه دور با پهپاد، مزارع کشاورزی را پایش کنند.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان ضمن اشاره به این‌که این پهپاد اطلاعاتی نظیر کم‌آبی محصولات، آلودگی‌ها و آفات محصولات، تراکم و روند رشد محصولات را در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد، گفت: ممکن است در بخشی از نقاط زمین کشاورزی آب به‌خوبی توزیع نشود و گیاه آسیب ببیند یا بروز مسایلی که احتمالا بر میزان برداشت تاثیرگذار است؛ بنابراین کشاورز از طریق دسترسی به این تصاویر می‌تواند نقاط ضعف را شناسایی و رفع کند.
پهپاد عمودپرواز ویژه پایش حریق جنگل و ارسال دارو
مصطفی حسن‌پناه، سخنگوی یک شرکت دانش‌بنیان اظهار کرد: «هدهد ۳» یک مولتی‌روتر بدون سرنشین الکتریکی است که قادر است بدون نیاز به باند حتی از روی دست عملیات را انجام دهد. این پرنده بیش از ۵۳ دقیقه مداومت پرواز دارد و به گونه‌ای طراحی شده که کم‌صداست. این پرنده قابلیت تعمیرپذیری آسان را هم دارد. وزن این پرنده حدود ۱۲ کیلوگرم است، این پهپاد عمود پرواز قادر است که در مدت ۲۹ دقیقه با سه کیلوگرم محموله حرکت کند.
حسن‌پناه گفت: در مواقع اضطراری می‌توان از این پهپاد برای ارسال محموله‌های سبک مانند سرم عقرب و مارگزیدگی استفاده کرد. حداکثر سرعت این پهپاد بدون سرنشین ۷۰ کیلومتر بر ساعت و برد مخابراتی این پهپاد ۱۰ کیلومتر است و ساخت نمونه‌های پیشرفته‌تر این پهپاد با برد بیشتر در دستورکار این شرکت قرار دارد. این پهپاد در شرایط آب و هوایی باران و برف و ریزگردهای سبک می‌تواند پرواز کند.
وی گفت: پس از تلاش برای طراحی و ساخت نمونه ارتقایافته این پهپاد، موفق شدیم نسخه ارتقایافته پهپاد عمودپرواز هدهد۳ را در کنار ایستگاه زمینی، محموله اپتیکی روز و حرارتی دیده‌بان و سامانه تعقیب‌گر آنتن طراحی کرده و بسازیم. پهپاد عمودپرواز هدهد۳ نسبت‌به نسخه اولیه خود سبک‌تر شده است و محموله اپتیکی دیده‌بان۱ (روز و شب) با ارتقا به سنسور حرارتی برای اجرای ماموریت‌های بررسی حریق‌های جنگلی، پایش خطوط انرژی و بعضی از ماموریت‌های دیگر مناسب‌تر شده است.
پهپاد سمپاش
محمد زینعلی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدکننده پهپادهای سمپاش و بذرپاش با بیان این‌که این پهپادها امکان طیف‌سنجی، نقشه‌خوانی و مسیریابی را با تجهیز نرم‌افزارهای توپوگرافی و جهت‌یاب دارند، گفت: در قسمت محلول‌پاشی، چند نازل وجود دارد که قابلیت پودرکردن محلول سم را دارد و همین مورد، تاثیرگذاری پهپاد را در فرآیند سمپاشی افزایش داده است.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان به تفاهم‌نامه‌ها و همکاری‌های اجرایی با شرکت‌های دیگر اشاره کرد و گفت: تا کنون، حدود ۱۰۰ پروژه داخلی را اجرایی‌سازی کرده‌ایم.
پهپادهای پایش سلامت گیاهان و دام
محققان دانشگاه جیرفت نیز پهپادی با قابلیت ارزیابی میزان سلامت گیاهان، سمپاشی گیاهان و همچنین نشانه‌گذاری دام‌ها ساختند.
این پهپاد قابلیت‌هایی دارد که می‌توان با نصب سنسورهای تشخیص آفات ابتدا وضعیت سلامت محصولات کشاورزی و نوع آفات احتمالی را ارزیابی کرد و سپس با استفاده از مخازن تعبیه‌شده روی پهپاد اقدام به سمپاشی نقاط آلوده به آفت کرد.
پهپاد پستچی
گروهی از مهندسان یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان پرنده بدون سرنشین پستچی را عرضه کردند که می‌تواند محموله‌ها را از مبدا دریافت و به مقصد مشخص در نقشه و در حداقل زمان ممکن، منتقل کند.
پهپاد امداد و نجات
هواپیمای بدون سرنشین آریو از دستاوردهای دیگر دانش‌بنیان‌های کشور است که توانایی پرواز تمام خودکار جهت انجام ماموریت‌های شناسایی، امداد و نجات، نقشه‌برداری و جنگلبانی را دارد. این پرنده می‌تواند تا شعاع حداکثر ۱۵ کیلومتر به مدت یک ساعت پرواز کند. همچنین امکان نصب دوربین‌های شناسایی، عکسبرداری و حرارتی روی آن وجود دارد. بدنه هواپیما از کامپوزیت‌های پیشرفته هوافضا ساخته شده که نسبت مقاومت به وزن بسیار بالاتری نسبت‌به مواد دیگر دارد. کاربری آسان و امکان فرود با چتر از دیگر مشخصات این پرنده است. همچنین این پرنده برای انجام ماموریت به باند پروازی نیاز ندارد و در هر شرایطی ازسوی دست یا لانچر به پرواز درمی‌آید.
تولید قطعات پهپاد
یکی از شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری خراسان به دانش فنی برخی قطعات پهپاد دست یافته و انواع کانکتورها (اتصال‌دهنده) و دسته سیم را تولید کرده است. مجید پوراکبر، مدیر تحقیق و توسعه این شرکت دانش‌بنیان با اشاره به روند ساخت کانکتور در این شرکت، توضیح داد: ابتدا در کارگاه قطعات ساخته می‌شود و بعد در آزمایشگاه براساس استانداردهایی بین‌المللی که برای آن تعریف شده است، از این قطعات تست گرفته می‌شود. سپس در این واحد کانکتورها را مونتاژ کرده و مجددا به آزمایشگاه برگشت می‌خورد تا تست‌های محصولی روی آن‌ها انجام شود. پوراکبر تصریح کرد: این قطعه‌های کانکتور با تمام کوچکی خود بسیار پراهمیت هستند و در تمام تجهیزات می‌توانند تاثیرگذار باشند؛ به‌عنوان نمونه کانکتوری مربوط به تجهیزات پزشکی مثل گرید، کانکتورهای کنترل کیفیت خودرویی مثل ساپکو و ازجمله بحث‌های دیگری که در حوزه‌های نفتی، حمل‌ونقل ریلی، خورشیدی، صنعتی و در بسیاری از مقوله‌ها کاربرد دارد. در کل می‌توان گفت در هر جایی که یک اتصال الکتریکی برقرار بشود، این کانکتور در آن‌جا کاربرد دارد.
وی با تاکید بر اهمیت کانکتورها، یادآور شد: بعد از ریشه‌یابی سوانح هوایی که در دنیا اتفاق می‌افتد، مشخص شد که در اکثر آن‌ها قطعه کانکتور در هواپیما عملکرد درستی نداشته و منجر به سقوط آن شده است.
دیدگاهتان را بنویسید