پهپاد مهاجر یکی از پهپادهای نظامی ایران است که ساخت آن در سال‌های دفاع مقدس آغاز شده و تابه‌حال در چند نسل مختلف، طراحی و تولید شده است. شهید علی‌اصغر مهاجر از شهدای پهپادی دوران دفاع مقدس است که خانواده پهپادهای مهاجر به یاد این شهید نامگذاری شده است. نسل‌های پهپاد مهاجر به‌صورت زیر است که در ادامه به معرفی مشخصات هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم:
پهپاد مهاجر ۱
پهپاد مهاجر ۱ در سال‌های دفاع مقدس ساخته شده است. مدل‌های اولیه مهاجر در اواخر دهه ۷۰ شمسی برای انجام ماموریت‌های شناسایی در آسمان افغانستان در جریان جنگ داخلی این کشور به کار رفتند و همچنین به‌عنوان سکوی هواپایه شلیک راکت‌های آرپی‌جی -۷ آزمایش شدند.
پهپاد مهاجر ۲
پس از دفاع مقدس و در دهه ۷۰، پهپاد مهاجر ۲ برای مراقبت هوایی و عملیات شناسایی ساخته شد. این پهپاد از سطح مقطع راداری کمی برخوردار است و به همین دلیل می‌تواند از رادارهای دشمن در امان بماند، به مواضع آنان نزدیک شود و اطلاعات موردنظر را دریافت کند. مهاجر ۲ دارای سامانه کنترل و هدایت الکترویکی نیمه خودکار یا تمام خودکار است که برای اجرای امور عملیاتی، پژوهشی و شناسایی ساخته شده است.
پهپاد مهاجر ۲ نوین
مهاجر ۲ نوین از نظر ظاهری یعنی سایز و وزن، همان مهاجر ۲ است با این تفاوت که بسیاری از ویژگی‌های آن، از جمله مداومت پرواز و برد عملیاتی آن به‌روز شده است.
ویژگی‌های مهاجر ۲ نوین به‌صورت زیر است: قابل پرتاب از سکوهای پرتاب زمینی، دارای شعاع عملیاتی ۱۵۰ کیلومتر، مداومت پروازی ۶ ساعت، طول ۲.۹ متر، فاصله دو بال آن ۳ متر، حداکثر سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، سقف پرواز بیش از ۳۳۰۰ متر، شعاع عملیات شناسایی ۵۰ کیلومتر، وزن برخاست ۸۵ کیلوگرم، قدرت موتور مهاجر ۲ نوین ۱۰ اسب بخار بوده و قادر به پرواز در ارتفاع ۲ کیلومتری با حداکثر سرعت ۱۲۰ کیلومتر در ساعت است. این پهپاد همچنین این قابیلت را دارد که ۹۹ نقطه به‌صورت پیش‌فرض روی آن برنامه‌ریزی شود و ازسوی مرکز هدایت زمینی هدایت و کنترل شود و تصاویر به‌دست‌آمده را به‌صورت آنلاین به مرکز کنترل و فرماندهی مخابره کند.
مهاجر ۲ نوین قادر به حمل دوربین‌های فروسرخ و ویدیویی با قدرت عکس‌برداری با تفکیک‌پذیری یک متر از ارتفاع حداکثر ۱۵۰۰ متری است. شناسایی هوایی و نظارت بر میدان جنگ، گشت مرزی عکاسی هوایی موقعیت موقعیتی، تنظیم تیراندازی توپخانه و کنترل ترافیک از دیگر قابلیت‌های این پهپاد است.
پهپاد مهاجر ۳
مهاجر ۳، برد و مداومت پروازی بیشتری نسبتبه پهپاد مهاجر ۲ دارد. مشخصاتی که برای این پهپاد ذکر شده است: مهاجر ۳ می‌تواند ازسوی پرتابگر JATO با طول ریل صفر یا با چرخ از روی باند به پرواز درآید. موتور این پهپاد مانند مدل‌های قبلی از نوع ملخی درون‌ساز و فشاردهنده است که در انتهای بدنه نصب شده است.
فرود (بازیافت) معمولا با چتر یا ارابه انجام می‌گیرد؛ البته ارابه‌های فرود از نوع ثابت بوده که افزایش نیروهای مقاوم هوا را به دنبال دارد. نمونه‌ای از مهاجر ۳ نیز به بالشتک هوا به جای ارابه فرود مجهز شده است. سرعت آن، ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت و مداومت پروازی آن قریب به ۳ ساعت است.
پهپاد مهاجر ۴
مهاجر ۴ نیز پیشرفته‌تر از پهپادهای قبلی برای مراقبت هوایی و شناسایی اهداف تا فاصله ۱۵۰ کیلومتری طراحی و ساخته شده است. تغییراتی نیز در بال و بدنه این پهپاد به وجود آمده که نتیجه آن افزایش کارآیی و ارزش عملیاتی این پهپاد بوده است.
سطح مقطع راداری کم، کاهش سطح هواپیما از روبه‌رو، کمک اثر سطح به بلند شدن پرنده در صورت برخاست از باند و کاهش نیروی مقاوم (درگ) القایی ازجمله مزیت‌های این پهپاد است.
پهپاد مهاجر ۴ با بیشینه سرعت ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت، دارای مداومت پروازی ۵ تا ۷ ساعت است و در شرایط مختلف جوی نیز می‌تواند به اجرای ماموریت بپردازد. فرود آمدن این پهپاد می‌تواند با چتر یا ارابه فرود باشد.
از پهپاد مهاجر ۴، نمونه‌های دیگر هم ساخته شده که می‌توان به پهپادهای «شاهین» نزاجا و «صادق» نیروی دریایی سپاه و دیگر نمونه‌هایی چون فتوگرامتری و نمونه مجهز به موشک هوا به هوا اشاره کرد که تفاوت‌هایی با مهاجر ۴ دارند.
ازجمله کاربردهای غیرنظامی مهاجر ۴ می‌توان به کنترل ترافیک اشاره کرد که اخیرا نیز پلیس راهور به آن مجهز شده است.
پهپاد مهاجر ۶
مهاجر ۶ که در دسته پهپادهای تاکتیکی و رزمی قرار می‌گیرد، جدیدترین نسل خانواده پهپادی مهاجر است که در فروردین ۱۳۹۶ شمسی، در جریان بازدید رییس‌جمهور از نمایشگاه دستاوردهای دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مورد رونمایی قرار گرفت و پس از آن در نمایشگاه هوایی ماکس ۲۰۱۷ کشور روسیه به معرض دید جهانیان گذاشته شد.
پهپاد «مهاجر ۶» به ناوگان پهپادی نیروی زمینی ارتش ملحق شد. پهپاد مهاجر ۶ مبتنی بر اصل انعطاف‌پذیری و توسعه‌پذیری، ازسوی سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع، طراحی شده و در اختیار سپاه و ارتش قرار گرفته است. این پهپاد نقش موثری را در کنترل و پایش مناطق و نواحی مرزی کشورمان داراست.
مهاجر ۶، تغییرات اساسی در طراحی نسبتبه دیگر پهپادهای مهاجر دارد: بال این پهپاد به قسمت بال ایی بدنه نصب شده است که در حدود ۵.۵ متر طول و ۱۰ متر سطح مقطع دارد. در محدوده ۲۰۰ کیلومتری و ارتفاع ۱۸ هزارپایی قادر به پرواز و انجام هرگونه عملیات را دارد. حداکثر سرعت این پهپاد ۲۰۰ کیلومتر در ساعت تخمین زده می‌شود. مداومت پروازی آن حداقل ۱۲ ساعت است. حدود دوهزار کیلومتر بُرد عملیاتی دارد. دوربین این پهپاد از نوع عقاب -۱۰ و مجهز به سامانه الکترواپتیکی پایدار شده آزادی است. ازآن‌جایی‌که یک دوربین جلونگر در داخل دماغه نصب شده، دو بمب هوشمند و نقطه‌زن اپتیکی و حرارتی قام هم در زیر بال‌های این پهپاد تعبیه شده است.
علاوه‌بر حمل محموله‌های تصویربرداری، بیش از ۴۰ کیلوگرم محموله رزمی اعم از راکت و بمب (بمب هوشمند قائم که از انواع بمب‌های هدایت الکترواپتیکی و مقاوم در برابر اخلال و جنگ الکترونیک است، موشک‌های هدایت لیزری، بمب‌های هدایت‌شونده و سقوط آزاد) را می‌تواند حمل کند.
پهپاد مهاجر ۶ توانمندی انجام ماموریت‌های شناسایی، مراقبت و رزمی در شعاع عملیاتی گسترده را برای نیروها با قابلیت اطمینان فوق العاده فراهم می‌سازد و فرماندهان نیرو با استفاده از قابلیت‌های این پهپاد می‌توانند عملیات شناسایی، مراقبت و انهدام اهداف شناسایی شده را انجام دهند.
ارسال داده‌های ماموریتی تصویری به هنگام، در روز و شب به‌وسیله یک سکوی هواپایه برای اشراف کامل به محیط عملیات و توانایی فرود و برخاست در باندهای پروازی کوتاه از ویژگی‌های این پهپاد است. مهاجر ۶ در حوزه شناسایی با بهره‌مندی از سامانه شناسایی الکترواپتیکی، لیزری، مادون قرمز، سیستم‌های شنود الکترونیکی دشمن، مقابله با جنگ الکترونیک، سامانه اخلالگر، سیستم شناسایی خودکار، برخورداری از سیستم پرواز و سیستم نشست و برخاست ناوبری اتوماتیک جز پهپادهای پیشرفته و کارآمد محسوب می‌شود.
این پهپاد به‌دلیل این‌که از تسلیحات هدایت‌شونده استفاده می‌کند توانایی این را دارد تا در عملیات‌های مختلف علیه اهداف ثابت و متحرک موفق ظاهر شود.
مهاجر ۶ در روز بیست‌ویکم تیر ۹۸، در عملیات برون مرزی، مقر تروریست‌ها را در کردستان عراق شناسایی و با بمب‌های هوشمند قائم بمباران کرد و در این عملیات خوش درخشید.
مهاجر ۱۰
پهپاد مهاجر ۱۰ آخرین عضو خانواده پهپادهای مهاجر است که ازسوی وزارت دفاع تولید شده است. سرعت پهپاد مهاجر ۱۰ بیش از ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت بوده است. این پهپاد تا ۲۰۰۰ کیلومتر می‌تواند پرواز کند و به‌نوعی می‌توان گفت که مهاجر ۱۰ یک پهپاد استثنایی است. اگر تجهیزات مخابراتی و راداری هم روی آن نصب شود می‌تواند نقش هواپیمای شناسایی را ایفا کند و می‌توان گفت پهپاد مهاجر ۱۰ پهپاد بسیار پیشرفته‌ای است. پهپاد مهاجر ۱۰ با بیشینه مداومت پروازی ۲۴ ساعت در ارتفاع ۷ هزار متری و با شعاع عملیاتی دوهزار کیلومتری است. بیشینه ظرفیت سوخت پهپاد «مهاجر ۱۰»، ۴۵۰ لیتر و بیشینه وزن محموله آن ۳۰۰ کیلوگرم است. حداکثر سرعت این پهپاد ۲۱۰ کیلومتر بر ساعت بوده و قابلیت حمل انواع مهمات و بمب‌های قائم، الماس و دستواره را دارا بوده و مجهز به سامانه‌های جنگ الکترونیک و اشراف اطلاعاتی است.
سیمرغ ایرانی
سیمرغ یا همان پهپاد شاهد ۱۷۱ پهپادی ساخت ایران است که نوعِ مهندسی معکوس شده RQ-170 است و در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۹۳ ازسوی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رونمایی شد. نیروی پیشران پهپاد سیمرغ از موتور «تی‌اف ۳۴» جنرال الکتریک و سرعتِ آن ۸۰۰ الی ۹۷۰ کیلومتر در ساعت است. ارتفاع این پهپاد ۳ متر، طول بال‌ها در آن ۱۳ متر و ارتفاع پروازی سیمرغ ۱۵هزار متری است. همچنین برد این پهپاد به ۴۴۰۰ کیلومتر می‌رسد.
پهپاد فطرس
اواخر آبان سال ۱۳۹۷، در مراسم سالگرد آزادسازی سوسنگرد که در شهر اصفهان برگزار شد. از فُطرُس که با عنوان راهبردی‌ترین پهپاد جمهوری اسلامی ایران یاد می‌شود، رونمایی شد.
این مراسم با حضور سردار دهقان، وزیر اسبق دفاع و امیر سرتیپ حاتمی، جانشین اسبق وزیر دفاع برگزار شد. فُطرُس نام فرشته‌ای است که خداوند متعال او را به یُمن میلاد باسعادت حضرت ثارالله (ع) شفا عنایت فرمود. نام فطرس را روی پهن‌پیکرترین پهپاد کشور نهاده‌اند. پس از پهپاد سریر، حماسه و شاهد -۱۲۹، فطرس چهارمین پهپاد با قابلیت رزمی و دومین پهپاد ارتفاع پروازی متوسط و برد بلند (MALE) معرفی‌شده ازسوی کشور است.
پهپاد آرش ۲
پهپاد آرش ۲ یکی از پهپادهای ایرانی با برد دوهزار کیلومتری است که ازسوی متخصصان ارتش جمهوری اسلامی ایران طراحی و تولید شده است. این پهپاد که از یک موتور پیستونی بهره می‌برد، بدنه‌ای استوانه‌ای‌شکل با یک تیل عمودی دارد و دو بال آن در انتهای بدنه قرار گرفته‌اند. پهپاد آرش از روش پرتاب به‌وسیله «جیتو» استفاده می‌کند و همین امر آن را بی‌نیاز از باند برای پرواز کرده است.
به این ترتیب، پهپاد آرش قادر است از انواع پرتابگرهای متحرک به‌سمت اهداف به پرواز درآید و این موضوع آن را به یک پهپاد راهکنشی با قابلیت تحرک بالا مبدل می‌سازد که به بهره‌برداران آن امکان بکارگیری از آن در محیط‌های مختلف جغرافیایی را می‌دهد.
مشخصات کلی پهپاد انتحاری آرش ۲: طول: ۴.۵ متر، طول بال‌ها: ۴ متر؛ سقف سرویس: ۳۶۵۷ متر، موتور: MD550 یا MDSO-4-520 طوفان با قدرت ۵۰ اسب بخار، حداکثر سرعت: ۱۸۵ کیلومتر بر ساعت، برد: ۲۰۰۰ کیلومتر، وزن: ۲۰۰ کیلوگرم.
خانواده پهپاد شاهد
پهپادهای شاهد شامل مدل‌های متفاوتی با نام‌های شاهد ۱۲۹، شاهد ۱۳۶، شاهد ۱۷۱، شاهد ۱۸۱، شاهد ۱۹۱ و شاهد ۱۶۱ هستند. شاهد ۱۴۷ نیز پهپادی است که به‌تازگی ازسوی نیروی هوافضای سپاه پاسداران و در حضور رهبر انقلاب رونمایی شد.
شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶
نخستین‌بار در رزمایش پیامبر اعظم ۱۵ نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تصاویری از انهدام اهداف مختلف ازسوی پهپادهای «شاهد ۱۳۱» و «شاهد ۱۳۶» به نمایش درآمد.
شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶ پهپادهای انتحاری ایرانی با بدنه دلتا (مثلثی‌شکل) هستند و از موتورهای پیستونی به‌عنوان پیشران بهره می‌برند. هرچند این دو پهپاد بسیار شبیه هم هستند اما شاهد ۱۳۱ ابعادی کوچک‌تر از شاهد ۱۳۶ دارد و به همین دلیل برخی مشخصات عملکردی و ظاهری آن با شاهد ۱۳۶ متفاوت است.
یکی از تفاوت‌های ظاهری شاهد ۱۳۱ با شاهد ۱۳۶ که شاید به تمایز این دو پهپاد هم کمک می‌کند، تفاوتی است که در بالک‌های انتهایی آن‌ها وجود دارد، در شاهد ۱۳۶ این بالک‌های در بالا و پایین بدنه وجود دارند و در شاهد ۱۳۱ این بالک‌ها فقط در بالای بدنه قرار گرفتند. عرض بدنه شاهد ۱۳۶، ۲و نیم متر و در شاهد ۱۳۱ قدری کوچک‌تر و چیزی در حدود ۲.۲ متر است. در شاهد ۱۳۶ طول بدنه ۳.۵ متر و در شاهد ۱۳۱ این عدد ۲.۶ متر است. به‌نظر می‌رسد پهپاد شاهد ۱۳۶ دارای برد ۲۰۰۰ کیلومتری است و شاهد ۱۳۱ بردی در حدود ۹۰۰ کیلومتر دارد، همچنین این پهپادها دارای سرجنگی‌هایی به‌وزن ۵۰ و ۱۵ کیلوگرم هستند.
اما شهرت جهانی این پهپاد زمانی بیشتر شد که نمونه‌های مشابه این پهپاد با نام‌های وعید ۱ و ۲ ازطریق انصارالله در یمن و همچنین نمونه مشابه دیگری از آن به نام گل شمعدانی ۱ و ۲ توسط ارتش روسیه در اوکراین مورد استفاده قرار گرفت. علاوه‌بر این در جریان عملیات‌های متعدد نیروی زمینی سپاه علیه مواضع گروه‌های تجزیه‌طلب در اقلیم شمال عراق نیز شاهد به‌کارگیری موفق این پهپادها بوده‌ایم.
شاهد ۲۳۸
اما تجربه به‌کارگیری این پهپادها در عملیات‌های مختلف و احصا برخی نقاط ضعف آن؛ موجب شد نوع جدیدی از این پهپادها این‌بار با موتور جت ارایه شود که «شاهد ۲۳۸» نام دارد. این پهپاد جدیدی برای نخستین مرتبه در جریان بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای هوافضای سپاه به نمایش درآمد و در سه نوع مجهز به کاونده حرارتی، اپتیکی و بدون سنسور دیده شد. شاهد ۱۰۷: یکی دیگر از پرنده‌های بدون سرنشین که برخی منابع غیررسمی اطلاعاتی از آن منتشر کرده‌اند و مدعی آن هستند که ایران این پهپاد را در اختیار روسیه قرار داده «شاهد ۱۰۷» است.
آن‌طور که گفته شده، شاهد ۱۰۷ یک پهپاد چندمنظوره است و علاوه بر نقش انتحاری قادر است به‌عنوان یک پهپاد رزمی و یا شناسایی هم مورد استفاده قرار گیرد.
شاهد ۱۰۱
این پهپاد که به‌تازگی اطلاعاتی از آن منتشر شده تاکنون به‌صورت رسمی در کشور رونمایی نشده است و تصویر و نام آن ازسوی رسانه‌های خارجی با عنوان پهپاد جدیدی که ایران به روسیه داده، منتشر شده است.
شاهد ۱۲۹
شاهد ۱۲۹ یک پهپاد شناسایی و رزمی است که طول آن هشت متر، ارتفاعش ۳.۱ متر و فاصله دو سر بال آن ۱۶ متر است و جنس این پهپاد از مواد مرکب (کامپوزیتی) و سازه آلومینیومی است. پهپاد شاهد ۱۲۹ از یک پیشرانه پیشرفته چهار سیلندر پیستونی با نام روتاکس ۹۱۴ بهره می‌برد و توانایی حمل چهار موشک هوشمند سدید ۳۴۵ با وزنی در مجموع ۴۰۰ کیلوگرم را دارد.
متخصصان صنایع هوایی شاهد اقدام به طراحی و ساخت نمونه‌ای از موشک سدید ۳۶۱ کردند که می‌توان آن را ضد اهداف زمینی متحرک و غیرمتحرک به کار گرفت. این بمب هوشمند فاقد راکت موتور، سدید ۳۴۱ نام گرفت. وقتی باله‌های پایدار کننده در طرفین آن نصب شد، سدید ۳۴۵ نام گرفت و تبدیل به سلاح اصلی شاهد ۱۲۹ شد. ملخ موتور این پهپاد سه پره و سکان آن به صورت وی شکل (V) طراحی شده است. ارابه‌های فرود این پهپاد جمع‌شونده و سامانه کنترل و ارتباط آن ساخت صنایع صاایران بوده و دوربین نظارتی و هدف‌گیری آن را صنایع اپتیک ایران با نام عقاب ۶ ساخته و بر روی آن نصب کرده است. یک مدل جدید از شاهد ۱۲۹ مدتی بعد از نمایش نمونه اولیه رونمایی شد که یک تفاوت عمده با آن یعنی اضافه شدن سیستم هدایت ماهواره‌ای داشت.
ایران اکنون جزو چند کشور معدود دنیاست که روندی رو به پیشرفت در زمینه طراحی، توسعه و ساخت انواع مختلف پهپادها دارد. این مساله باتوجه به نقش‌آفرینی پهپادها در عرصه‌های مختلف نبردهای زمینی، هوایی و دریایی و نیز در بسیاری از حوزه‌های غیرنظامی است که از اهمیت روزافزونی برخوردار است.
شاهد ۱۳۶
براساس تصاویر منتشرشده در رسانه‌ها، ایران روش جدیدی را برای پرتاب پهپادها در قالب چندپرتابی ایجاد کرده است. این فناوری جدیدی است که طی آن از چندین پهپاد برای حمله به اهداف استفاده می‌شود. این پهپاد در سال ۲۰۲۱ رونمایی شد. آنچه این پهپاد را از دیگر پهپادها متمایز کرده، قیمت اقتصادی آن و میزان تخریب این پهپاد است. شاهد ۱۳۶ یک پهپاد انتحاری است. طول این پهپاد ۳٫۵ متر، وزن آن ۲۰۰ کیلوگرم و حداکثر سرعت آن ۱۸۵ کیلومتر بر ساعت است. برد آن نیز ۲۰۰۰ کیلومتر است. همچنین طول بال‌های این پهپاد ۲٫۵ متر است. شاهد ۱۳۶ قادر است همزمان تا پنج پهپاد انتحاری با خود حمل و پرتاب کند. قدرت بالای تحرک این پرتابگر، علاوه‌بر آن‌که سرعت عمل این سامانه برای استقرار و پرتاب پهپاد را افزایش داده است، این امکان را به کاربر می‌دهد تا پس از پرتاب پهپاد محل را ترک کرده و به این صورت در مقابل شناسایی و هدف قرار گرفتن توسط سامانه‌های دشمن ضریب امنیت بیشتری داشته باشد.
نکته جالب این پهپاد این است که سه کشور چین، ترکیه و روسیه از این پهپاد ایرانی کپی‌برداری کرده‌اند.
شاهد ۱۷۱
پهپاد شاهد ۱۷۱ که با لقب سیمرغ نیز شناخته می‌شود، به‌عنوان نمونه صددرصدی پهپاد RQ-170، از یک موتور توربوفن به نام طلوع ۱۴ بهره می‌برد. مینی توربوفن طلوع ۱۴ حاصل تبدیل شدن موتور مینی‌توربوجت طلوع ۴ به یک توربوفن است. شاهد ۱۷۱ به لطف موتور توربوفن خود به مداومت پروازی ۱۰ ساعت و بیشترین برد ۴۴۰۰ کیلومتر رسیده است. ارتفاع پروازی ۴۰۰۰۰ پا (۱۲۰۰۰ متر)، حداکثر وزن برخاست ۳۰۷۰ کیلوگرم و حداکثر سرعت ۴۶۰ کیلومتر بر ساعت از دیگر مشخصات اعلامی این پهپاد است.
شاهد ۱۷۱ مانند پهپاد RQ-170 از یک محافظ برای دوربین حرارتی خود بهره می‌برد که باعث کاهش سطح مقطع راداری آن می‌شود. با معرفی موتور توربوفن جهش ۷۰۰ و ورود به خدمت آن، شاهد جهش قابل‌توجهی در مقدورات پروازی این پهپاد رادارگریز ایرانی با معرفی نمونه‌ای جدید خواهیم بود.
شاهد ۱۸۱
پهپاد شاهد ۱۸۱ که با عنوان صاعقه نیز شناخته می‌شود، نمونه ۶۰ درصدی پهپاد شاهد ۱۷۱ بوده و از موتور دوزمانه ملخی استفاده می‌کند. باتوجه به گران‌قیمت بودن پهپاد رادارگریز شاهد ۱۷۱، به‌منظور کاهش هزینه تولید و همچنین تولید انبوه آسان، پهپاد شاهد ۱۸۱ با حذف ارابه فرود و استفاده از موتور پیستونی به تولید انبوه رسیده است. شاهد ۱۸۱ امکان حمل چهار عدد بمب سدید ۳۴۲ بیرون از بدنه و در جایگاهی بین دو اسکیت زیر بال خود را دارد. بمب سدید ۳۴۲ به‌دلیل داشتن بال‌های جمع‌شونده کمترین فضای ممکن را اشغال کرده و چهار عدد از آن به‌راحتی کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و به همین دلیل بهترین گزینه برای استفاده روی این پهپاد است.
شاهد ۱۹۱
پهپاد شاهد ۱۹۱ که با عنوان پهپاد صاعقه ۲ نیز شناخته می‌شود، مانند شاهد ۱۸۱ (صاعقه) نمونه ۶۰ درصدی پهپاد شاهد ۱۷۱ است. با این تفاوت که شاهد ۱۹۱ به‌جای موتور پیستونی از یک موتور توربو جت بهره می‌برد.
در پهپاد شاهد ۱۸۱ به‌دلیل استفاده از موتور ملخی سطح مقطع راداری به‌شدت افزایش پیدا کرده و ارتفاع پروازی نیز کمتر از نمونه موتور جت خواهد بود؛ در نتیجه لزومی برای کاهش سطح مقطع راداری دیده نمی‌شود و به همین خاطر بمب‌های سدید ۳۴۲ بیرون از شاهد ۱۸۱ لود شده‌اند اما این موضوع در شاهد ۱۹۱ برعکس است. این نمونه با داشتن یک موتور توربوجت و سرعت بالا از اختفای راداری بیشتری بهره می‌برد و به همین جهت بمب‌هایی که حمل می‌کند، در داخل یک محفظه در داخل بدنه پهپاد قرار می‌گیرد.
شاهد ۱۹۱ از نوعی موتور میکروتوربوجت با توان ۱۱۰ کیلوگرم نیرو معادل ۱۰۷۸.۸ نیوتون نیرو استفاده می‌کند. این موتور به نام توربوجت ۸۹۶ معرفی شده است که احتمالا همان میکروتوربوجت طلوع ۱۰ با توان اسمی ۱۳۰۰ نیوتون نیرو است. شاهد -۱۹۱ دارای ارتفاع پروازی بیشتر و همچنین اختفای بیشتر در برابر رادار بوده و به همین جهت درآن یک جایگاه درونی برای حمل سلاح طراحی شده تا به اختفای این پهپاد حین ماموریت رزمی کمک شود.
صاعقه ۲ توان حمل دو عدد بمب سدید ۳۴۲ را در جایگاه درونی حمل سلاح خود دارد. بمب‌های سدید ۳۴۲ دارای بال‌های جمع‌شونده هستند و برعکس موشک سدید ۱ به تیوپ برای حمل و شلیک نیاز ندارند؛ همچنین مانند سدید ۳۴۵ دارای بال‌های ثابت نیستند.
شاهد ۱۴۹
پهپاد غزه یا شاهد ۱۴۹ یکی از جدیدترین دستاوردهای سپاه در حوزه پهپادهای نظامی است. این پهپاد فوق‌سنگین به‌دلیل برخورداری از مشخصاتی چون توان بالا در حمل تسلیحات، قابلیت تصویربرداری و ارسال تصاویر در طیف‌های گوناگون و برد و سقف ارتفاع پروازی قابل توجه، موفق به شکستن رکوردهای موجود در صنعت پهپادی کشور شده است. برد پهپاد غزه یا شاهد ۱۴۹ به‌طور رسمی در حدود دو هزار کیلومتر اعلام شده، ولی برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که برد این پهپاد فراتر از این رقم است. با توجه به مداومت پروازی و سرعت این پهپاد، انتظار می‌رود که این پهپاد از توانایی طی مسافتی در حدود ۱۲ هزار کیلومتر برخوردار باشد. اگر این مسافت به صورت رفت و برگشتی محاسبه شود، برد پهپاد شاهد ۱۴۹ به ۶ هزار کیلومتر می‌رسد. برخی منابع نیز با استناد به سخنان فرمانده کل سپاه برد غزه را تا هفت‌هزار کیلومتر ارزیابی کرده‌اند. شاهد ۱۴۹ نخستین پهپاد ایرانی است که از موتور توربوپراپ بهره می‌برد.
شاهد ۱۴۷
همزمان با بازدید فرمانده کل قوا از دستاوردهای تازه نیروی هوافضای سپاه، از پهپاد بزرگ‌تری رونمایی شد؛ پهپاد شاهد ۱۴۷ با طول بال‌های ۲۶ متری‌اش می‌تواند تا ارتفاع ۶۰ هزار پایی اوج بگیرد و اشراف اطلاعاتی خوبی ایجاد کند. این یعنی معادل ارتفاع پروازی پهپاد آمریکایی نورثروپ گرومن آرکی و-۴ گلوبال هاوک | Northrop Grumman RQ-4 Global Hawk.
کرار متنوع‌ترین پهپاد ایرانی
پهپاد کرار ساخت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) به‌طور رسمی در روز صنعت دفاعی در سال ۱۳۸۹ رونمایی شد. دو ماموریت اصلی این پهپاد در آن زمان، استفاده به‌عنوان هدف پرنده برای آزمایش سامانه‌های راداری و پدافندی و اجرای عملیات بمباران هوایی عنوان شد. تا امروز چهار نسل از پهپاد کرار معرفی شده است که تفاوت‌های مختصری در ابعاد و مشخصات پروازی اما ماموریت‌های متنوع دارند. همه انواع پهپاد کرار با استفاده از پرتابگر ریلی و شتاب‌دهنده سوخت جامد پرتاب شده و شیوه فرود آن‌ها نیز با چتر و کیسه هواست.
پهپاد انتحاری کرار
پهپاد انتحاری کرار به‌عنوان جدیدترین عضو خانواده این پهپاد پرکاربرد ایرانی در رزمایش پدافند هوایی سال ۱۳۹۸ معرفی شد. هدف از توسعه این نمونه، اجرای عملیات تندخیز (اسکرامبل) به منظور مقابله با اهداف هوایی مهاجم بیان شده است.
طول ۳.۷۵، دهانه بال ۳.۱ و ارتفاع ۱.۵ متر و بیشینه وزن برخاست ۷۵۰ کیلوگرم با قابلیت حمل محموله ۲۵۰ کیلوگرمی از ویژگی‌های پهپاد کرار ۳ است. این نمونه به سقف پرواز ۳۵۰۰۰ پا معادل ۱۰۶۷۰ متر، سرعت نهایی ۷۰۰ و سرعت پیمایشی ۶۵۰ کیلومتر بر ساعت دست یافته و مداومت پروازی یک ساعت و ۱۵ دقیقه دارد. در این نمونه از موتور جت طلوع ۴ با سوخت JP-4 استفاده شده و جنس بدنه نیز عمدتا از آلومینیوم است.
برای سایر نمونه‌های کرار قابلیت پرواز تا ارتفاع ۴۰هزار پا معادل ۱۲۲۰۰ متر و سرعت نهایی ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت ذکر شده است. پهپادهای کرار در صورت پرواز با ارتباط مستقیم با ایستگاه مبدا تا برد ۲۰۰ کیلومتر (کرار ۳) و در صورت پرواز برنامه‌ریزی‌شده خودکار بدون نیاز به ارتباط دایم با ایستگاه بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارد. با افزوده شدن سامانه‌های ناوبری متفاوت و نیز یک جستجوگر اپتیکی به نوک دماغه و البته خط امن داده بین پهپاد و ایستگاه‌های فرماندهی پدافند هوایی، کرار انتحاری این قابلیت را پیدا کرده است تا به‌صورت خودکار از محل ذخیره خود که می‌تواند هر نقطه‌ای در کشور باشد به پرواز درآمده و با دریافت مستقیم اطلاعات هدف، با بهینه‌ترین مسیر اوج‌گیری، به سمت آن حرکت کند. کرار انتحاری با اصابت مستقیم یا نزدیک شدن تا فاصله مناسب از هدف، عمل انفجار سرجنگی را به انجام می‌رساند.
پهپاد کمان ۲۲
کمان ۲۲ پهپاد چندمنظوره برد بلند و راهبردی نیروی هوایی ارتش، در جریان مراسم رژه روز ارتش برای نخستین‌بار به نمایش عمومی درآمد. کمان ۲۲ که در تاریخ ششم اسفند ۱۳۹۹ رونمایی شد، نخستین پهپاد پهن‌پیکر رزمی ارتش است که از قابلیت حمل انواع محموله با مداومت پروازی بیش از ۲۴ ساعت برخوردار است.
این پهپاد پهن‌پیکر قادر به پرواز تا ارتفاع هشت هزار متری است؛ که از این دو حیث، نسبتبه پهپادهای عملیاتی و چندمنظوره شاهد ۱۲۹ و مهاجر ۶ در سطح بالاتری قرار دارد؛ اگرچه در حوزه حمل تسلیحات نسبتبه شاهد ۱۲۹ از قابلیت حمل سلاح با وزن کمتری برخوردار است. این پهپاد، قادر به حمل انواع مهمات و موشک‌های لیزری و هوشمند بوده و از قابلیت‌های شناسایی، مراقبت و جمع‌آوری اطلاعات و عکس‌برداری از اهداف دوردست برخوردار است.
کمان ۲۲ به لحاظ مداومت پروازی، حمل تسلیحات و برخورداری از سامانه جنگال (جنگ الکترونیک) از مدل قبلی خود به‌روزتر و کاربری فزاینده‌تری دارد. این پهپاد پهن‌پیکر بیش از یک تن و نیم وزن دارد و قادر است ۳۰۰ کیلوگرم سلاح را با خود حمل کند.
این هواپیمای بدون سرنشین مجهز به محموله‌های رزمی، اپتیکی و جنگال بوده و براساس مطالبات عملیاتی نیروی هوایی طراحی شده است. کمان ۲۲ در حوزه تسلیحات از چهار غلاف بمب‌های سری قائم و دو موشک هوشمند برخوردار است و همچنین مجهز به سامانه اخلالگر باند ایکس نیز هست.
کمان ۲۲ وجه تشابه زیادی به پهپاد MQ-9 آمریکایی دارد و هم‌اکنون مراحل تست نهایی را می‌گذراند؛ ارتش جمهوری اسلامی ایران تاکنون از این پهپاد در هدایت، کنترل و نظارت بر منطقه رزمایش‌ها استفاده کرده است.
طول این پهپاد شش و نیم متر، ارتفاع آن دو و نیم‌متر و طول بال‌های آن متجاوز از ۱۷ متر است و نسبت به مدل اولیه، معادل دوهزار کیلومتر بیشتر برد عملیاتی دارد.
منابع مورداستفاده در این مطلب خبرگزاری ایسنا و مشرق است.
دیدگاهتان را بنویسید