براساس آمارهای منتشرشده از هر ۱۰۰ ازدواج در کشور، ۲۵ درصد منجر به نازایی است. آمار قابل‌توجهی است و اگر برطرف شود، گامی بلند در جوانی جمعیت برداشته خواهد شد.
به تأکید متولیان حوزه سلامت، بخشی از درمان‌های ناباروری را می‌توان با استفاده از داروهای نسل جدید درمان کرد، به‌ویژه ناباروری‌های هورمونی که با استفاده از داروهای بایوتکنولوژیک درمان می‌شوند؛ داروهایی که از مایعات بیولوژیک بدن استخراج می‌شوند و تا همین چندی پیش، تولیدشان در کشور وابسته به واردات مواد اولیه بود. اما حالا به همت داروسازان ایرانی، ماده اولیه آن هم در داخل کشور تولید می‌شود که هم هزینه تولید را کاهش داده و هم سطح دسترسی بیماران افزایش پیدا کرده است.
این داروهای بایوتکنولوژیک در سه نام تجاری ازسوی شرکت همافارمد تولید می‌شوند و تاثیر شگفت‌انگیزشان در حوزه جوانی جمعیت و درمان ناباروری، حضور این شرکت را در نمایشگاه دستاوردها و توانمندی‌های بخش خصوصی رقم زدند.
دکتر مرتضی خیرآبادی، مدیرعامل همافارمد در گفت‌وگو با ماهنامه «دانشمند» درباره تولید این داروها، اثرات درمانی و توجهی که با برپایی این نمایشگاه به شرکت‌های خصوصی داروسازی شده، به چند سوال پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید.
رباره اهمیت تولید داروهای بایوتکنولوژیک در درمان ناباروری توضیح می‌دهید؟
بخشی از مشکلات هورمونی ناباروری در زنان و مردان با این داروها قابل‌درمان هستند. این داروها از مایعات بیولوژیک بدن استخراج می‌شوند. این داروها با نام‌های اچ‌ام‌جی، اچ‌سی‌جی و اف‌اس‌اچ به بازار عرضه و در سطح داروخانه‌ها توزیع می‌شوند.
چه میزان این داروها در درمان ناباروری مؤثر هستند؟
این‌ها داروهایی هستند که در چه در مرحله اول که بیمار درمان می‌شود و چه در مراحل پیشرفته نظیر آی‌وی‌اف برای باروری و نگهداری تخمک مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل اگر بتوانیم برخی ضوابط را برای بیماران اجرا کنیم، در بحث جوانی جمعیت می‌توانیم گام بسیار مهمی را برداریم، یعنی اگر ۲۵ درصد نازایی در هر ۱۰۰ ازدواج برطرف شود، میزان موالید هم افزایش خواهد داشت که آمار مناسبی است.
دستیابی به فناوری تولید این دارو چطور محقق شد؟
استخراج از مایعات بیولوژیک بدن، کار بسیار سختی است و در اختیار معدود کارخانه‌های دنیاست. معدود شرکت‌های داروسازی در دنیا وجود دارد که توانمندی استخراج ماده اولیه را در اختیار داشته باشند. زمانی که قرار است اچ‌ام‌جی از مایعات بدن استخراج شود، ۳۰ تا ۴۰ پروتئین شبیه خودش دارد و باید پروتئین‌‌های دیگر را حذف کرد تا به این ماده رسید. این کار درحقیقت خالص‌سازی و بسیار سخت است اما ما توانستیم این تکنولوژی را وارد کشور کنیم و تولید ماده اولیه این داروها با تاییدیه‌های وزارت بهداشت درحال‌حاضر در کشور خودمان انجام می‌شود و امیدواریم طی ماه‌های آینده، این داروهای تمام ایرانی وارد بازار مصرف شوند. پیشتر ماده اولیه این داروها وارد می‌شد و ما اولین شرکت در منطقه هستیم که به چنین تکنولوژی‌ای دست پیدا کردیم.
چه نیازی باعث شد که شما به مسیر تولید این دارو با چنین شرایط سختی ورود کنید؟
نیاز هر جامعه‌ای است که جمعیت جوانش را کمک کند. این دارو در جمعیت بسیار جوان مورد استفاده بوده و جزو معدود داروهایی است که منجر به احساس رضایتمندی در جامعه خواهد شد. یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های ما در حوزه تولید دارو هم از همین نگرش آغاز و منجر به تولید ماده اولیه داروهای بایوتکنولوژیک شد.
میزان مصرف این دارو در کشور چقدر است؟
سالانه حدود هفت‌میلیون ویال مصرف می‌شود و تولید تمام ایرانی این داروها زمینه بسیار خوبی برای صادرات دارد. بسیاری از کشورهای مسلمان به‌دنبال این هستند که این داروها را از ما خریداری کنند، چون این دارو عمدتاً برای زنان تزریق می‌شود و تمایل آن‌ها به خرید چنین داروهایی از کشورهای مسلمان است. امیدوارم با کمکی که دولت در زمینه تامین سرمایه انجام می‌دهد، علاوه‌بر نیاز داخل، صادرات این داروها را توسعه دهیم.
درباره میزان اثربخشی این داروها مطالعه شده است؟
ما تلاش می‌کنیم که هم میزان خلوص دارو افزایش پیدا کند و هم‌قدرت و فعال بودن آن. مطالعات نشان داده که این دارو اثربخشی خوبی دارد.
این داروها تحت پوشش بیمه قرار دارند؟
بله. هر سه داروی اچ‌ام‌جی، اچ‌سی‌جی و اف‌اس‌اچ با پوشش بیمه‌ای در اختیار مردم قرار می‌گیرد؛ البته در راستای قانون جوانی جمعیت به‌دنبال این هستیم که قیمت دارو را کاهش دهیم.
برگزاری نمایشگاه دستاوردها و توانمندی‌های بخش خصوصی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در ایران تقریباً بیش از ۷۰ درصد تولید دارو در اختیار بخش خصوصی بوده و سهم شرکت‌های دولتی کمتر از ۳۰ درصد شده است. این نشان می‌دهد که بخش خصوصی در این زمینه بسیار خوب عمل کرده است. درحال‌حاضر هم حدود ۱۶۰هزار نفر در ۱۸۰ کارخانه داروسازی مشغول کار هستند و بسیاری از داروهایی که در خارج از کشور تولید می‌شدند و همیشه در داخل کشور در مورد آن‌ها مشکل داشتیم، ازسوی بخش خصوصی به مرحله تولید رسیده است؛ اتفاقی که باعث می‌شود هم قیمت دارو کاهش پیدا کند و هم سطح دسترسی بیماران به داروها بیشتر شود.
آینده تولید داروهای بایوتکنولوژیک را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
این داروها جدید هستند و نیاز مردم به آن‌ها هر روز درحال افزایش است. این مساله نشان می‌دهد که می‌توانیم این داروها را در راستای درمان بیماران، بسیار خوب استفاده کنیم. سال گذشته ما در بخش بیوتکنولوژیک بیش از یک میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی داشتیم و این عدد قابل‌توجهی است.
از سوی دیگر، مصرف دارو در داخل کشور باتوجه‌به کشورهای همسایه و جمعیت آن‌ها کمتر از یک‌چهارم است. میزان ارزی هم که به دارو اختصاص داده می‌شود با جمعیت مشابه کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است. تولید داخلی چنین داروهایی باعث می‌شود که بیمار، داروی ارزان‌تر با دسترسی بیشتری داشته باشد. مساله‌ای که در دوران کرونا خودش را به‌خوبی نشان داد.
در آن پاندمی، زمان دسترسی به داروها بسیار مهم بود و شرکت‌های داروسازی ایران تلاش کردند از ۳۵ دارویی که برای درمان کرونا استفاده می‌شد، ۳۴ قلم را در داخل کشور تولید کنند. در دسترس بودن دارو، بسیار مهم است و نکته‌ای که کمتر به آن توجه می‌شود این است که اگر این تولید داخلی نبود، مثل بسیاری از کشورها که آمار فوتی‌های بالا داشتند، بیماران ایرانی‌ها هم جانشان در معرض خطر بیشتری قرار می‌گرفت.
این وضعیت، وابستگی کشور به تامین مواد اولیه را هم کاهش می‌دهد؟
دارو تاریخ مصرف دارد و براساس درخواست کشورها از شرکت‌های داروسازی تولید می‌شود. ما نمی‌توانیم به یک شرکت دارویی بگوییم برای دو روز آینده یک دارو را به ما بدهد، بلکه باید پول را پرداخت و نیازمان را اعلام کنیم. براساس وضعیت و شرایط، تحویل دارو یا ماده اولیه صورت می‌گیرد و این می‌تواند یک چالش جدی برای دسترس بودن دارو در زمان نیاز بیماران باشد. این‌که شرکت‌های ایرانی بخش قابل‌توجهی از بازار دارویی کشور را تامین می‌کنند، باعث شده که این چالش به‌شدت کمرنگ شود.
دیدگاهتان را بنویسید