اهمیت هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در عرصه‌های آموزشی و زندگی باعث شده است تا سازمان‌های آموزشی مطرح در دنیا برای آماده سازی نسل نوجوان و جوان برای حضور در آینده‌ای پیشرفته با روش‌های نوین تلاش کنند.
آکادمی یاسان یکی از مراکزی است که در این حوزه اقدام به طراحی و توسعه سیستم جامع آموزشی به صورت آنلاین کرده است تا دانش‌آموزان با سنین مختلف را برای ورود به دنیای مهارت و فن آوری‌های نوین پرورش دهد. گفت‌و‌گوی دانشمند با «ریحانه کنعانی» -مدیر این آکادمی- خواندنی است.
در شروع گفتوگو به این مساله بپردازیم که اصلا این آکادمی چه می‌کند و چه فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد؟
اگر بخواهم به طور خلاصه بگویم، آکادمی یاسان، آموزش برنامه‌نویسی در حوزه کودک و نوجوان را انجام می‌دهد که در میان فعالیت‌های متنوع و گسترده در این حوزه،«کلوب برنامه‌نویسی»، مخصوص دانش‌آموزان است، بخش دیگر «سرویس مدارس» این آکادمی است، به این صورت که ما به مدارس یا مراکز آموزشی، سرویس و خدمات ارایه می‌دهیم و و بحث سوم فعالیت، بحث «باشگاه دانش‌آموزی» است که وظیفه اتصال دانش‌آموزان مستعد و نخبه هر دو سرویس یعنی کلوب و هم مدارس به بسترها و بازارهای کاری که به نیروی توانمند در این حوزه نیاز دارند. اگر بخواهیم در این باره و نوع فعالیت آکادمی توضیح دهیم باید بگویم که از حیث محتوا یک محتوای لقمه‌ای است که در دانشگاه‌ها و مدارس خارج از کشور تدریس می‌شود و از نظر جذابیت و مباحث علمی، با شاخصه‌های استاندارد مشخص است و سطح خوبی دارد.
آیا یاسان فقط برنامه‌نویسی را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد؟
اگرچه این مرکز، برنامه‌نویسی را برای کسی که بخواهد برنامه‌نویس بشود در حد اعلاء آموزش می‌دهد اما مزیت یاسان این است که ما تنها مرکز آموزش برنامه‌نویسی برای کودکان و نوجوانان هستیم که دارای گواهینامه ستاد علوم شناختی است و پای رشد و توسعه مهارت‌های نرم بچه‌ها ایستاده‌ایم، یعنی اگر برنامه‌نویسی را به بچه‌ها آموزش می‌دهیم به این دلیل است که بتوانیم مهارت‌های نرم مانند تفکر خلاق، حل مساله و نگاه الگوریتمی و کار تیمی آنها را تقویت کنیم و این، رویکرد اصلی ماست. از این بابت، یاسان یک آکادمی منحصر به فرد است که در این زمینه فعالیت می‌کند.
این مرکز چند سال سابقه فعالیت در این حوزه را دارد؟
کلوپ یاسان حدود ۹ سال است که تاسیس شده و از ۲ سال قبل هم به مدارس خدمت رسانی می‌کند، این شرکت در ایستگاه نوآوری دانشگاه شریف مستقر است‌که شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های خلاق در این ایستگاه حضور دارند و یاسان هم یکی از این شرکت‌هاست.
آموزش یاسان به چه صورت است؟ این آموزش‌ها حضوری انجام می‌شود یا آنلاین؟
کلوپ برنامه‌نویسی یاسان که به دانش‌آموزان سرویس ارایه می‌دهد، به صورت مجازی و آنلاین است در نتیجه نیاز به حضور فیزیکی دانش‌آموزان نیست، اما سرویس مدارس که در خصوص مدارس و آموزشگاه‌ها برگزار می‌شود، به این صورت است که ما به معلم مدرسه و مجموعه آموزشی که با ما ارتباط دارد به صورت هفتگی آموزش ارایه می‌دهیم، به این شکل که در پلتفرمی که داریم هم معلم و هم دانش‌آموز عضو هستند و به مدل آموزش معکوس به محتوای ما دسترسی دارند و هر زمان نیاز داشته باشند می‌توانند هر تعداد دفعه که بخواهند به این محتوا مراجعه کنند.
پس آموزش به معلمان فقط توسط پلتفرم است؟
ما هفته ای یک جلسه با معلم آن مجموعه آموزشی با هدف اینکه بتوانیم اقتضائات و وضعیت زیستی هر مدرسه یا هر مجموعه را بررسی کنیم ارتباط داریم. اسم این طرح ، «طرح توانمندسازی مدارس» است که می‌خواهیم نیروی متخصص بومی تربیت کنیم. بابت این کار ما مربی مان را به مدرسه نمی فرستیم بلکه در آن مدرسه، معلمی را که در مدرسه است را آموزش می‌دهیم و نیازی هم نیست معلم از قبل، متخصص علوم کامپیوتر باشد، حتی اگر اطلاعاتش در حد صفر هم باشد با آموزش‌ها و کلاس‌های ما می‌تواند مهارت پیدا کند.
آموزش معلمین، مجازی است و هر هفته به صورت آنلاین در پلتفرم خود آکادمی برگزار می‌شود و اختصاصا راجع به خود آن کلاس و محتوای آن هسته صحبت می‌شود و بعد از آن، معلم در کلاس حضوری یا آنلاین با دانش‌آموزان خود در آن زیست بومی که دارند – مدرسه یا مجموعه آموزشی جلسه برگزار کرده و محتواهای لازم را آموزش می‌دهد.
آیا معلم هم اجازه دسترسی به پلتفرم را دارد تا بتواند از پیشرفت دانش‌آموزان مطلع شود؟
بله، معلم پنل مدیریت عملکرد دارد. یعنی می‌تواند ببیند دانش‌آموزان تحت پوشش چند بار محتوا را مشاهده کرده و چه آزمونی را داده یا چطور پروژه را تحویل داده اند و به آنها در پلتفرم امتیاز و نمره می‌دهد که این مزیت دیگر یاسان است.
آموزش برای چه مقاطع تحصیلی و چه مدت است ؟
ما یک دوره آموزش ۲۰ ترمه داریم که برای سنین ۸ تا ۱۹ سال قابلیت اجرا دارد یعنی تمام مقاطع تحصیلی می‌توانند از آن استفاده کنند، اما به دلیل ملاحظاتی که در مدارس وجود دارد ما الویت‌مان را بر روی دانش‌آموزان ابتدایی و متوسطه اول قرار داده‌ایم، چون دانش‌آموزان متوسطه دوم بیشتر در بحث کنکور و امتحان نهایی درگیر هستند و یک مقدار سخت تر است ولی مدارس دور دوم متوسطه هم داریم که تقاضایشان را اعلام کردند و ما به آنها هم خدمت رسانی می‌کنیم.
البته این نکته هم حائز اهمیت است که همه مدارس می‌توانند از خدمات یاسان استفاده کنند و یاسان تنها منحصر به مدارس خاص نیست. ما از روستای مرزی سیستان در سرویس مان مدرسه داریم تا سمپادی‌های یزد ، از بهترین مدارس تهران گرفته تا مدارس عشایر دورافتاده.
در حوزه اطلاع رسانی، این آکادمی چه فعالیت‌هایی انجام داده است تا مخاطبان آن را بشناسند؟
سرویس مدارس، سال گذشته در طرح ایران دیجیتال که طرحی بین وزارت آموزش پرورش و وزارت ارتباطات است اطلاع رسانی شد. ما یکی از آکادمی‌هایی هستیم که در این طرح به سه استان سیستان و بلوچستان، چهارمحال بختیاری و یزد ارایه خدمت کردیم و سال گذشته توانستیم به ۲۱ هزار دانش‌آموز و ۲۰۰ معلم ، این سرویس را ارایه دهیم ، اما امسال موفق شدیم به مدارس غیرانتفاعی خوب تهران، مشهد و استان‌هایی مانند یزد، خراسان رضوی و آذربایجان این سرویس را ارایه دهیم. اگر اختصاصا بخواهم فقط سرویس مدارس را بگویم، امسال تقریبا ۲۵ هزار دانش‌آموز در ۱۲۵ مدرسه با ۲۶۰ معلم فقط در سرویس مدارس یاسان آموزش دیده اند. اما اگر بخواهیم آمار کلوپ را هم اضافه کنم در کل این سال‌ها ما ۳۵ هزار دانش‌آموز‌داریم ، کلوپ در همه استان‌ها کد آموز دارد و حداقل ۷۰۰ معلم را هم در کلوپ و هم در سرویس مدارس آموزش داده‌ایم.
علاوه بر آن در بخش مسئولیت اجتماعی مان، از طریق موسسه دانشمند ، کمیته امداد امام(ره) و دارالاکرام‌ها این سرویس را به مناطق محروم به صورت اختصاصی ارایه می‌دهیم.
همکاری با مدارس چگونه شکل گرفت؟
در طرح «ایران دیجیتال»، اطلاع رسانی در مدارس دولتی و هیئت امنایی توسط خود وزارتخانه‌های این حوزه یعنی وزارت آموزش و پرورش و وزارت ارتباطات شکل گرفت که با مدارس ارتباط برقرار کرده و به آنها اطلاع رسانی کردند و مدارس به ما متصل شدند و طرح را شروع کردیم. ولی در بحث مدارس غیر انتفاعی، دانش‌آموزان و معلمان به یکدیگر اطلاع دادند و یک ارتباط عمیق شکل گرفت.
البته سال گذشته، اطلاع رسانی چهره به چهره و زبانی بود و موفقیتی که سرویس مدارس یاسان داشت به این صورت بود که مدیران و مسئولان آموزش و پرورش به یکدیگر اطلاع رسانی می‌کردند اما امسال درتلاش هستیم برای جذب و ثبت نام مدارسی که برنامه‌های سال آینده خود را برنامه ریزی می‌کنند اطلاع رسانی گسترده ای انجام دهیم.
چرا کلمه یاسان را برای این موسسه آموزشی انتخاب کردید؟ اصلا معنی این کلمه چیست؟
«یاسان» به معنی «ارزشمند» است. کلمه یاسان از یادگیری آسان برگرفته شده و شعار ما هم یادگیری آسان است.
شما به مسئولیت اجتماعی اشاره کردید،یاسان در استان‌های محروم چه خدماتی ارایه می‌دهد؟
به طور خاص سرویس به مناطق محروم برای ما جذابیت بیشتری دارد از این نظر که احساس می‌کنیم یک رسالت بزرگ و اثرگذاری مهمی داریم و این نگاه در اصل همان رویکردی است که یاسان به آموزش و برنامه‌نویسی به عنوان یک نوع تفکر و رویکرد و نگرش ارزشمند دارد.
از نگاه ما، بچه‌ها قرار نیست که همگی برنامه‌نویس شوند، ما برنامه‌نویسی آموزشی را یاد می‌دهیم چون نوع تفکر ، نوع نگاه و چگونگی حل مساله را در ذهن دانش‌آموزان هموطنمان جا می‌اندازد، در بحث آموزش، ما این نگاه را به برنامه‌نویسی داریم. معتقدیم که این حق همه بچه‌های سرزمینمان است و اتفاقا در مناطق محرومی که بحث اعتماد و عزت نفس و نوع تفکر بچه‌ها با خلاء‌های جدی روبروست ، رسالت مان را پررنگ تر می‌بینیم.
از دید ما این آموزش‌ها، نوعی ورزش ذهن یا ذهن آگاهی و هوش فردی است که برای این دانش‌آموزان ضرورتش بسیار احساس می‌شود ، ممکن است یک روزی، یاسان برنامه‌نویسی آموزش ندهد و موضوع دیگری را آموزش دهد ولی همیشه تلاشمان این خواهد بود که تفکر صحیح و توانایی حل مساله را به دانش‌آموزان آموزش بدهیم ، چون این نگاه را داریم اتفاقا در این مناطق خیلی قوی‌تر و دغدغه‌مندتر و با انگیزه تر سعی می‌کنیم فعالیت کنیم.
استقبال در این مناطق چگونه بوده است؟
آنها استقبال فوق العاده خوبی داشتند، البته سختی‌هایی هم دارد، اینکه تمایل داشته باشند از این سرویس استفاده کنند یک بحث است و اینکه چقدر بتوانند از این خدمات استفاده کنند بحث دیگری است.
در این مناطق، با معلمان بسیار ویژه و دانش‌آموزان بسیار مستعدی روبرو شدیم، با مدیران شریفی که حاضر بودند چند شیفت در مدارس بمانند تا بچه‌های روستاهای اطراف هم بتوانند از این فرصت استفاده کنند.
یک نکته بسیار جذاب که لازم می‌دانم بگویم این است که بچه‌هایی که از خدمات یاسان استفاده کرده بودند، این آموزش‌ها در نوع نگاه و حتی ادبیات گفت‌و‌گوی شان تاثیر گذاشته بود.
با این حال، نکته تاسف آور این است که در مناطق محروم، چالش زیرساخت‌ها را داریم، آموزش، ابزار می‌خواهد و تامین این ابزار و از جمله کامپیوتر گاه خیلی سخت است که از مسئولان می‌خواهیم در این بحث تامین تجهیزات، به مناطق محروم ما را حمایت کنند.
هزینه خدمات یاسان چه مقدار است؟
ببینید، کلوپ برنامه‌نویسی از نظر محتوا با سرویس مدارس یکسان است، اما به دلیل خدمات ویژه‌ای‌مانند بازدیدها و … که ارایه داده می‌شود، سرویس گرانی است، البته ما هزینه این خدمت را برای سرویس مدارس بسیار کاهش داده‌ایم. در مورد مناطق محروم نیز سعی کرده ایم دانش‌آموزان از طریق بورسیه شدن توسط یاسان و کمک خیران ، هزینه چندانی پرداخت نکنند و مثلا در حالی که در کلوپ هزینه ماهانه سرویس ، یک میلیون و نیم تومان است، این هزینه در مناطق محروم ماهانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان باشد.
اگر بخواهید به دستاوردهای بزرگ یاسان اشاره کنید، ذکر چه مواردی را لازم می‌دانید؟
بزرگترین افتخار یاسان همان بحث شبکه دانش‌آموزی است که آموزش می‌دهد. در نمایشگاه ۲۰۲۴ سیراکا در کشور ترکیه ، در بحث برنامه‌نویسی و کد نویسی این رویداد بین المللی، یاسان برگزار کننده این بخش بود.
این آکادمی همچنین برنده جایزه ملی آبادایران در سال ۱۴۰۲ است و کسب مدال طلای آسیا در ۲۰۲۴ از دیگر افتخارات ماست، یاسان دارنده گواهینامه آموزش و پرورش به عنوان شرکت خلاق و شرکت دانش بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است و تنها آکادمی آموزشی برنامه‌نویسی است که مدرک علوم شناختی دارد و جایزه شرکت برتر در نمایشگاه اینفیکس و پروژه مشترک ماجراجویی و مهندسی ستاد علوم شناختی را کسب کرده است.
یاسان چه فرقی با دیگر مدارس دارد؟
در گفت‌و‌گوی خودمان ما به یاسان می‌گوییم مدرسه آیندگان تفکر، یعنی اینکه ما سعی می‌کنیم بچه‌ها را با همین رشد و ارتقا توانمندی‌های شناختی شان برای حضور موثر و هدفمند و اینکه کاربر صفر نباشند پرورش دهیم، این موضوع، مهمترین رویکرد متفاوت یاسان با دیگر مدارس است. تفاوت دیگر، همان بحث است که به جای یک سری مهارت صفر، بچه‌ها، مهارت را در کنار بحث شناخت کسب می‌کنند.
یاسان با چه هدفی راه اندازی شد؟
یاسان با هدف تربیت نسل، راه اندازی شد و نسلی را برای آینده و هوش مصنوعی تربیت می‌کند.
امید داریم که یاسان نسلی را پرورش دهد که بتوانند در هوش مصنوعی تحولی بزرگ را سبب شوند، تلاش می‌کنیم نسلی پویا و فعال و اثر گذار برای آینده تربیت کنیم .
آیا پس از پایان دوره آموزش، مدرک و گواهینامه ای به دانش‌آموزان داده می‌شود؟
بله، یاسان در انتهای هر دوره، گواهینامه پایان دوره را به بچه‌ها ارایه می‌دهد.
دیدگاهتان را بنویسید