مالزی در سالهای اخیر با اتخاذ رویکردی پیشرو و جامع در حوزه فناوریهای نوین و بهویژه هوش مصنوعی، به یکی از کشورهای پیشتاز در این حوزه در منطقه آسیای جنوبشرقی تبدیل شده است.
دولت این کشور با راهاندازی دفتر ملی هوش مصنوعی و تدوین نقشهراه پنجساله، خود را متعهد کرده است تا سال ۲۰۳۰ سهم اقتصاد دیجیتال را به ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی رسانده و مالزی را به هاب منطقهای توسعه و تحقیق در حوزه هوش مصنوعی تبدیل کند.
همکاری استراتژیک با شرکتهای بزرگ فناوری جهانی مانند آمازون، مایکروسافت و گوگل برای ایجاد زیرساختهای ابررایانش و توسعه فناوریهای هوش مصنوعی، همراه با سرمایهگذاریهای کلان داخلی و خارجی، نشان از عزم راسخ این کشور برای پیشبرد تحول دیجیتال دارد.
این اقدامات، زمینهساز برگزاری نمایشگاه MDX ۲۰۲۵ بهعنوان بزرگترین رویداد فناوری در منطقه شده که با حضور شرکتها، فعالان اقتصادی و متخصصان حوزه دیجیتال، چشمانداز روشن مالزی در مسیر هوش مصنوعی و فناوریهای آینده را به جهانیان معرفی میکند. شعار این نمایشگاه «شتابدهی به آینده تریلیون دلاری مالزی دیجیتال» بود.
رنامه ملی مالزی دیجیتال
«مالزی دیجیتال» اصطلاحی است که برای توصیف چشمانداز و استراتژی جامع توسعه فناوریهای دیجیتال، بهویژه هوش مصنوعی، خدمات هوشمند، زیرساختهای داده و نوآوریهای فناوری اطلاعات در مالزی به کارمیرود. این مفهوم نمایانگر تعهد این کشور به تبدیل شدن به قطب فناوری در منطقه با محوریت اقتصاد دیجیتال و بهرهگیری از فناوریهای نوین برای رشد پایدار و هوشمندسازی جامعه است.
این هدف بلندپروازانه در راستای برنامه ملی «مالزی دیجیتال» تعریف شده که ۹ بخش کلیدی را دربرمیگیرد: کشاورزی دیجیتال، خدمات دیجیتال، شهرهای دیجیتال، بهداشت دیجیتال، مالی دیجیتال، تجارت دیجیتال، محتوای دیجیتال، گردشگری دیجیتال و اقتصاد دیجیتال اسلامی.
نمایشگاه شتابدهی مالزی دیجیتال (MDX) که طی روزهای ۱۷ تا ۱۹سپتامبر ۲۰۲۵ (شهریور ۱۴۰۴) در مرکز همایشهای کوالالامپور واقع در برجهای دوقلوی «پتروناس» برگزار شد، نشانگر فعالیت شرکتهایی بود که میخواهند بگویند برای تحقق مالزی دیجیتال چه کردهاند، این رویداد نقطه عطفی در عرصه فناوری و نوآوریهای دیجیتال منطقه «آسهآن» به شمار میرود.
این رویداد با میزبانی بیش از پنجهزار شرکتکننده ازجمله فعالان فناوری، سرمایهگذاران، سیاستگذاران و مدیران ارشد کسبوکارها، تعهد مالزی به تبدیل شدن به قطب پیشروی اقتصاد دیجیتال منطقه را مستحکمتر کرد.
تعهد به آینده دیجیتال با محوریت پنج حوزه کلیدی
محوریترین بخش نمایشگاه ۲۰۲۵، حول پنج محور فناوری نسل آینده شکل گرفته بود که ایجاد زیرساختهای داده، توسعه فناوری محاسباتی، تقویت اعتماد دیجیتال، خلق خلاقیت در فضای مجازی و آمادهسازی نیروی کار ماهر را هدف قرار دادهاند.
این پنج حوزه دست در دست هم به مالزی اجازه میدهند تا راهبردی جامع و پایداربرای رشد اقتصاد دیجیتال خود فراهم کند.
۱) دادههای نسل آینده: توسعه زیرساختهای یکپارچه و اکوسیستم داده بهمنظور گسترش کسبوکارهای مبتنی بر داده و تسهیل تصمیمگیریهای هوشمند و سریع.
۲) محاسبات نسل آینده: نگاهی به فناوریهای نوین همچون هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و امنیت سایبری رمزنگاریشده.
۳) اعتماد نسل آینده: تاکید بر امنیت، شفافیت و حفظ حریم خصوصی کاربران برای ایجاد فضای امن و مورداعتماد در محیط دیجیتال.
۴) خلاقیت نسل آینده: ترکیب فناوریهای نوظهور مانند آواتارها و متاورس برای بازتعریف ارتباط انسان با فضای دیجیتال و خلق شهرهای مجازی و تجربیات فراگیر.
۵) استعداد نسل آینده: تمرکز بر آموزش و تربیت نیروی کار متخصص با مهارتهای دیجیتال برای پاسخگویی به نیازهای آینده.
تلفیق رباتیک و هوش مصنوعی در خدمات عمومی و بخشهای صنعتی
یکی از جذابترین قسمتهای نمایشگاه، بخشی بود که به رباتیک (رباتیک پیشرفته) و هوش مصنوعی اختصاص داشت. در این بخش، رباتهایی با قابلیتهای پیشرفته به نمایش درآمدند که توانایی گفتوگوی طبیعی، پاسخ به سوالات و انجام عملکردهای خاص در محیطهای مختلف را داشتند. برخی از این رباتها به گونهای طراحی شده بودند که میتوانستند در محیطهای بیمارستانی، اداری و خدمات شهری بهعنوان دستیار هوشمند فعالیت کنند.
نمایشگرهای رباتیک همچنین شامل رباتهای انساننما با تکنولوژی هوش مصنوعی بود که قادر به انجام حرکات و رفتارهای انسان و تعامل طبیعی با بازدیدکنندگان بودند. این رباتها توجه ویژهای به حوزههایی مانند مراقبتهای بهداشتی، آموزش و صنعت داشتند.
چتبات هوش مصنوعی خدمات عمومی
یکی دیگر از دستاوردهای مهم، چتبات هوش مصنوعی خدمات عمومی بود که در این نمایشگاه معرفی شد. این سیستم بهویژه برای پاسخگویی به سوالات شهروندان در زمینههای مختلف نظیر اطلاعات خدمات دولتی و راهنماییهای اداری طراحی شده بود. این چتباتها توانایی جوابگویی ۲۴ساعته و تعامل با کاربران ازجمله کودکان و سالمندان را دارند.
اینترنت اشیا در خدمت شهرهای هوشمند
نمایشگاه شهر هوشمند نیز در کنار این نمایشگاه برگزار شد و بر اهمیت فناوریهایی مانند اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی در ساخت شهرهای هوشمند باموضوع «فناوری دولتی برای آینده – نوآوری در ارایه خدمات عمومی» تاکید داشت. این رویداد بر سه ستون اساسی متمرکز بود:
- هوش مصنوعی برای راهحلهای شهروندمحور
- کلانداده برای اعتماد و شفافیت
- محاسبات ابری برای خدمات چابک و مقاوم
شرکت ماکسیس (Maxis) سه راهکار اینترنت اشیا و هوش مصنوعی را معرفی کرد که در حوزههای ایمنی جادهای، حملونقل شهری و امنیت عمومی کاربرد دارند. این راهکارها شامل موارد زیر بودند.
۱) تشخیص رفتارهای ناامن رانندگی (مانند استفاده از موبایل یا عدم استفاده از کمربند ایمنی).
۲) پایش وسایل نقلیه برای بهبود قوانین ترافیکی و پارکینگ.
۳) تحلیل ویدیویی در زمان واقعی برای مدیریت بهتر حوادث و افزایش امنیت.
شرکت مالزیایی «هگزاIoT» نیز با ارایه پلتفرم «Pandora» در بخش کشاورزی، فناوریهای دیجیتال و IoT نقش موثری در افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها ایفا میکند؛ از سیستمهای آبیاری هوشمند، سنجش کیفیت خاک، تا مدیریت هوشمند مزرعه با استفاده از پهپادها.
این دستاوردها نشاندهنده تحولاتی است که میتواند در کشاورزی مناطق دیگر، ازجمله ایران، کاربردی و اثرگذار باشد.
متاورس و فناوریهای واقعیت مجازی؛ پلی برای آموزش و فرهنگسازی
یکی از برجستهترین نوآوریهای نمایش دادهشده در نمایشگاه، پلتفرم «متاورسIP360» است که با بهرهگیری از فناوریهای گرافیک پیشرفته، تجربه غوطهوری در دنیای دیجیتال را برای بازدیدکنندگان فراهم میآورد.
این نرمافزار، امکاناتی مانند بازیهای تعاملی و آموزش وهمچنین موزههای دیجیتال ارایه میکند که بازنمایی فرهنگ و تاریخ مالزی را به شکلی نوین و جذاب امکانپذیر میسازد.
«متاورسIP360» با استفاده از Unreal Engine 5 و Pixel Streaming توسعه یافته و امکان دسترسی با کیفیت بالا را از طریق مرورگرهای وب بدون نیاز به سختافزار تخصصی فراهم میکند.
همچنین واقعیت مجازی و افزوده نیز در پروژههایی مانندIMMERSE KL، برای ارتقای خلاقیت و آموزش دیجیتال، به کارگرفته شدهاند و بازدیدکنندگان میتوانند در محیطهایی کاملا مجازی و تعاملی حضور یابند.
سرمایهگذاری و حمایت کلان از فناوری و نوآوری
مالزی با تخصیص بیش از ۲.۹میلیارد رینگیت معادل ۷۰۰میلیون دلار، نیروهای استارتاپی و فناوری را در زمینههایی چون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و دیجیتالسازی صنعتی حمایت میکند. این سرمایهگذاریها به بخشهایی از اقتصاد دیجیتال کشور قدرت و شتاب بیشتری بخشیدهاند. آموزش نیروی انسانی و توسعه بلندمدت زیرساختهای دیجیتال نیز به موازات این سرمایهگذاریها در دستورکار قرار دارد.
مالزی ۲۰۳۰ بهعنوان کشور هوش مصنوعی
سخنرانیها و نشستهای تخصصی متعددی در طول مدت برپایی نمایشگاه در سالنهای جانبی برگزار شد.
«گوبیند سینگ دیو»، وزیر دیجیتال مالزی با بیان اینکه تا ۲۰۳۰ مالزی کشور هوش مصنوعی میشود، انتظار افزایش سرمایهگذاریها در اقتصاد دیجیتال را برای دستیابی به سهم ۲۵.۵ درصدی تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۵ اعلام کرد و گفت: «برای اقتصاد دیجیتال، انتظار میرود این بخش به ۳۰ درصد سهم تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۳۰ برسد».
«دکتر کیوجین»، اقتصاددان برجسته از دانشگاه لندن، در سخنان خود بر ضرورت حکمرانی اخلاقی در حوزه هوش مصنوعی و بهرهبرداری پایدار از فناوریها تاکید کرد. سرمایهگذار شناختهشده، «نیکلاس برگمان»، کارآفرین و سرمایهگذار فناوری، نیز بر اهمیت پذیرش فناوریهای نوین و پاسخ به سوالات درست برای خلق آینده دیجیتال پایدار تاکید کرد.
آیندهپژوهی و خط فکری مالزی
یکی از جنبههای برجسته نمایشگاه، تمرکز بر آیندهپژوهی و تعیین مسیر بلندمدت توسعه دیجیتال مالزی بود. سخنرانان و پنلهای تخصصی درباره چگونگی تبدیل فناوریهای نسل آینده از مرحله آزمایشی به فناوریهای عادی بحث کردند.
در این راستا، مالزی شاکله و بنیان کشور هوش مصنوعی خود را بر پایه پنج ستون تعریف کرده است:
- سیاستهای آیندهنگر
- نیروی کار چابک و باسواد دیجیتال
- زیرساخت دیجیتال ایمن
- پیشبرد اعتماد دیجیتال
- سرمایهگذاریهای استراتژیک از طریق شرکتهای عمومی-خصوصی و همکاری جهانی
وزیر دیجیتال مالزی در این زمینه تاکید کرد که «هوش مصنوعی نباید در انحصار شرکتهای بزرگ یا جوامع خاص باشد. ماموریت ما پرکردن شکاف هوش مصنوعی از طریق دسترسی همگانی به سواد، ابزارها و قدرت محاسباتی است – از دانشآموزان مناطق روستایی گرفته تا شرکتهای کوچک و متوسط و استارتاپها.
دیدگاهتان را بنویسید