پادزهرها چگونه تولید می‌شوند؟ این مهم‌ترین سوالی است که ممکن است موقع خواندن این پرونده در ذهن داشته باشید، این‌که تولید پادزهر چه مراحلی دارد؟
قدم اول – صید مارها
ازآن‌جاکه پادزهر هر مار یا عقرب، از زهر همان مار یا عقرب تولید می‌شود، نخستین مرحله برای تولید پادزهر، به دام انداختن گونه‌های مار است. در گذشته برای استفاده از مارها، این جانوران ازسوی مارگیران حرفه‌ای که گاه نسل به نسل به این حرفه اشتغال داشتند صید می‌شدند. سپس از نقاط مختلف کشور به مراکز زهرگیری در موسساتی مانند موسسه واکسن و سرم‌سازی رازی انتقال می‌یافتند اما از سال ۸۷ به بعد، سم‌گیری از مار در محل صید در بیابان و کوهستان به همراه ماموران ویژه سازمان محیط‌زیست انجام شده و جانور بعد از سم‌گیری به چرخه طبیعت بازگردانده می‌شود.
منطقه کویری مارکوه دامغان با ۱۰۰هزار مترمربع وسعت، یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های مار‌های سمی کشور و یکی از تولیدکنندگان اصلی مواد اولیه صنعت پادزهرسازی است. این منطقه، زیستگاه اصلی ۶ نوع افعی سمی ایران و ازجمله افعی قفقازی، افعی جعفری، افعی گرزه، افعی زنجانی، کفچه مار و افعی شاخدار است.
این مارها ازسوی باتجربه‌ترین و حرفه‌ای‌ترین صیادان ایران و با کمک محیط‌بانان محیط‌زیست زنده‌گیری شده و در همان محل زهر آن‌ها کشیده می‌شود تا از آن، پادزهر مارگزیدگی بسازند.
عملیات مارگیری در منطقه کویری مارکوه همه‌ساله با شروع فصل پاییز آغاز می‌شود و چندین روز به طول می‌انجامد.
پادزهرگیری از اسب‌ها
بعد از گرفتن زهر مار و عقرب، دومین مرحله تولید پادزهر آغاز می‌شود؛ مرحله‌ای که از اسب، یعنی حیوانی که خونی نزدیک به خون انسان و با حجم بالا دارد، استفاده می‌شود.
در ایران و در موسسه رازی -به‌عنوان مهم‌ترین تولید کننده پادزهر در منطقه- روش کار به این صورت است که اسب‌هایی از نژادهای مختلف و اصیل ایرانی برای شرکت در این کار بزرگ انتخاب می‌شوند. شرط استفاده از این حیوانات، سالم و جوان بودن آن‌هاست. اسب‌ها بیش از ۶۰ نوع بیماری مشترک با انسان دارند؛ بنابراین باید چندین ماه در قرنطینه بمانند تا دامپزشکان از صحت و سلامت آن‌ها اطمینان حاصل کنند و پس از درمان تمامی بیماری‌های احتمالی، بدنشان را برای ساخت پادزهری عاری از هرگونه میکروب و باکتری بیماری‌زا آماده کنند.
زهری که از مارها و عقرب‌ها گرفته شده در ابتدا خشک شده و سپس از نظر خصوصیات بیولوژیک و میزان سمی بودن، آنالیز شده و براساس ویژگی سم‌ها، فرمولاسیون ادجوانت -مواد کمکی‌ای که برای تقویت پاسخ سیستم ایمنی و تزریق و مصرف کمتر دوزهای واکسن به آن افزوده می‌شود- برای تزریق به اسب تهیه می‌شود.
این سم ۶ نوبت و به فاصله یک هفته به گردن اسب تزریق می‌شود، با آزاد شدن تدریجی سم، سیستم ایمنی اسب در مقابل تماس تدریجی و طولانی با آن، پادزهر می‌سازد و به‌دنبال آن، هر هفته از اسب خونگیری می‌شود تا زمانی که غلظت این پادزهر در بدن اسب به حدی برسد که صرفه اقتصادی برای استحصال داشته باشد، در این زمان است که سه نوبت به فاصله سه روز و در هر نوبت حدود پنج لیتر، از اسب خون گرفته می‌شود.
پس از این مرحله، در آزمایشگاه، پلاسمای خون که پادزهر را درون خود جای داده از گلبول‌ها جدا شده و به واحد خالص‌سازی ارسال می‌شود.
فرآیند تولید پادزهر یک تا یک‌ونیم سال به طول می‌انجامد و به همین دلیل قیمت جهانی بالایی دارد.
پلاسمای به‌دست‌آمده طی فرآیند پیچیده‌ای، خالص‌سازی و در نهایت پادزهرهای مار و عقرب حاصل می‌شود، این پادزهرها پس از تایید WHO در آمپول‌های ۱۰ سی‌سی برای مار و ۵ سی‌سی برای عقرب بسته‌بندی می‌شود.
پادزهرها موادی ارزشمند و گران‌قیمت در دنیا محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که هر پادزهر عقرب و مار از ۳۰ تا ۲۰۰ دلار قیمت دارد.
دیدگاهتان را بنویسید