فناوری‌هایی که زمانی در کارتون‌ها و داستان‌های علمی‌تخیلی می‌دیدیم، امروز به واقعیت بدل شده‌اند؛ از ارتباط تصویری در تلفن همراه گرفته تا سفرهای فضایی و استفاده از انرژی خورشید برای تامین برق. اکنون در شرایطی که بحران انرژی و قطعی‌های مکرر برق بخشی از زندگی روزمره ما شده است، نگاه‌ها بیش‌ازپیش به انرژی‌های تجدیدپذیر و به‌ویژه پنل‌های خورشیدی دوخته شده است. برای بررسی ریشه‌ها، کاربردها و آینده این فناوری، با رضا توداری، فعال و پژوهشگر حوزه انرژی، گفت‌وگو کرده‌ایم؛ او در این مصاحبه از گذشته، حال و آینده سیستم‌های فتوولتائیک سخن می‌گوید و نگاهی عمیق به ظرفیت‌های ایران در بهره‌گیری از خورشید دارد.

پروژه متاورسی «آتابی» در پانزدهمین‌ دوره جشنواره بین‌المللی نوآوری و اختراعات اروپا (EUROINVENT 2025) که با حضور بیش از ۹۷۰ طرح فناورانه از ۶۵ کشور جهان در اردیبهشت 1404 در رومانی برگزار شد، موفق شد نشان طلای این رقابت معتبر جهانی را کسب کند.برای بررسی این پروژه عظیم و موفق، با «دکتر اباذر کریمی پنابندانی» مدیر دپارتمان هوش مصنوعی دانشگاه تکنوفست بلژیک که مدیریت این پروژه را برعهده داشته است، گفت‌وگو کردیم.

«دکتر روجا رحیمی»، داروساز و متخصص داروسازی سنتی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت‌وگو با نشریه «دانشمند»؛ مروری می‌کند بر مسیر علمی و دغدغه‌هایش و از تبدیل گنجینه‌های طب ایرانی به داروهای استاندارد جهانی روایت می‌کند، خانم دکتر صاحبنام و پرافتخار ایرانی همچنین از رتبه چهارم ایران در جهان و آینده درخشان این حوزه می‌گوید. شما را به خواندن این گفت‌وگو دعوت می‌کنم.

سفر و جست‌وجوي ذهن هر پژوهشگر، شبکه‌اي از سوال‌ها، تجربه‌ها و آزمون‌هاست که مسير علم را شکل مي‌دهد. وهاب ميررکني اين مسير را از دفترچه‌اي پر از مسايل در دوران کودکي آغاز کرد و سپس از کلاس‌هاي مدرسه و مسابقات روباتيک به دانشگاه‌هاي معتبر جهان و آزمايشگاه‌هاي تحقيقاتي بزرگ رسيد.

در هند، جایی که پزشکی و مهندسی رویای مشترک بسیاری از کودکان است، پسربچه‌ای در کلاس‌های ابتدایی حیدرآباد آرام‌آرام مسیر دیگری را در ذهن خود ترسیم کرد. او می‌دید که پزشکی هرچند ارزشمند است، تاثیرش به محدوده‌ای کوچک منحصر می‌شود. همین انگیزه برای رشد و پیشرفت بیشتر، انتخابش را تغییر داد و شیمی را به راه تازه زندگی‌اش بدل کرد؛ تصمیمی که شاید برای بسیاری کوچک به نظر می‌آمد، پایه آینده‌ای متفاوت برای او شد.‌ این داستان محمد خواجه نذیرالدین است؛ روایتی از انتخاب‌های پی‌درپی و مسیری که هر انتخاب جدید، فصل دیگری از زندگی‌اش را رقم زد.

انرژی خورشیدی از پاک‌ترین و در دسترس‌ترین گزینه‌های تولید برق و انرژی است که سال‌هاست مورد توجه قرار گرفته است اما فناوری‌های رایج دسترسی به آن با مسایلی نظیر هزینه بالا، پیچیدگی تولید و بهره‌وری محدود روبه‌رو بوده‌ است. در چنین شرایطی، سلول‌های خورشیدی پروسکایتی به‌عنوان نسل جدیدی از فناوری خورشیدی، امیدهای تازه‌ای را زنده کرده‌اند. این سلول‌ها که از هزینه‌ای کمتر و بازدهی بالاتر برخوردارند، توانسته‌اند محدودیت‌های فناوری‌های پیشین را به چالش بکشند و نگاه‌ها را به‌سمت خود جلب کنند. پیرو این زمینه، پژوهشگرانی ازجمله دکتر محمد نذیرالدین، در توسعه این فناوری نوظهور نقش داشتند و نویدبخش دستیابی به انرژی پاک، پایدار و در دسترس برای همگان هستند.

یروگاه خورشیدی «بتانتای» و مجموعه‌ای از سامانه‌های مشابه در چندین روستای قطبی ساخا، با ظرفیت‌های بین ۱۰ کیلووات تا چند مگاوات، به سردترین ایستگاه‌های خورشیدی زمین تبدیل شدند. سرمایی که این‌جا حکمفرماست، حتی کابل‌ها، پیچ‌ها و بست‌ها را شکننده می‌کند، چه برسد به ماژول‌های خورشیدی.

انرژی خورشیدی با مزیت بی‌وقفه بودن و عدم نیاز به هزینه سوخت، به مهم‌ترین ستون استراتژی‌های توسعه پایدار تبدیل شده است. هر نیروگاه عظیم خورشیدی نه‌تنها یک سازه صنعتی، بلکه یک روایت از همکاری بین‌المللی، نوآوری مهندسی و تغییر اجتماعی است. این گزارش شما را به دل پنج پروژه می‌برد که هرکدام بخشی از آینده‌ انرژی زمین را شکل می‌دهند: بادلا در هند، گلمود و پویانگ در چین، نور ابوظبی در امارات و توپاز در آمریکا.