آیین اعطای شصت‌وسومین سال «جایزه البرز» (بخش نخبگانی) ‌ با حضور دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور؛ دکتر حسین افشین، معاون علمی و فناوری رییس جمهور؛ دکتر حیدر ارشدی، مدیرعامل بنیاد فرهنگی البرز و دبیرکل جایزه البرز و جمعی از چهره‌های علمی و فرهنگی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد. در مراسم اهدای جوایز 1404 جایزه البرز بیش از ۶۲ نفر از برترین‌های علمی کشور شامل چهار دانشمند، دو پژوهشگر جوان، ۱۰ فناور، ۶ طلبه و ۴۰ دانشجو با اهدای بیش از ۱۰ میلیارد تومان جایزه نقدی که کاملا از محل درآمدهای این بنیاد تامین شده است، تقدیر شدند.

داستان زندگی زوج دانشمندی که در این شماره نشریه «دانشمند» و در صفحات «روایت یک دانش‌بنیان» برایتان بازگو می‌کنیم، اگرچه مستقیما به زندگی یک زوج هنری مربوط نیست، روایتگر زندگی «زوجی» است که «هنر» آن‌ها «ساختن» است. آن‌ها از اسپانیا بازگشتند تا با وجود مشکلات گوناگون، در ایران تلاش کنند و بسازند تا فرزندشان و فرزندان ایران زیباتر زندگی کنند.

در کنار روش‌های سنتی که برای توسعه کشت‌وکار گندم استفاده می‌شود؛ مثل معرفی انواع گونه‌های جدید گندم که تحمل بالایی نسبت‌به تغییر اقلیم دارند یا روش «بِه‌زراعی» که یک روش سنتی بوده و مبتنی‌بر به‌کارگیری کود، سم و آفت‌کش‌هاست یا حتی روش‌های مهندسی ژنتیک كه امروزه استفاده می‌شود تا محصولات، مقاومت بالاتری در برابر تغییرات اقلیم داشته باشند، امروز روش‌های دوستدار محیط‌زیست مثل «استفاده از پلاسما» در دنیا معرفی شده که توجه دانشمندان این حوزه را برانگیخته است.

سرطان همچنان یکی از چالش‌های اساسی پزشکی مدرن است که درمان آن به‌دلیل اثرات جانبی روش‌های سنتی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، با محدودیت‌های جدی مواجه است. در سال‌های اخیر، روش‌های تازه‌ای برای درمان سرطان با هدف کاهش عوارض جانبی و افزایش دقت درمانی توسعه یافته‌اند. در این میان، پلاسمای سرد فشار اتمسفری به‌عنوان یکی دیگر از فناوری‌های پیشرفته، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. پلاسمای سرد با استفاده از گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن، سلول‌های سرطانی را بدون آسیب زدن به بافت‌های سالم هدف قرار می‌دهد. این روش در مقایسه با سایر فنون تازه، مزایای خاص خود را دارد که آن را به گزینه‌ای امیدوارکننده در درمان سرطان تبدیل کرده است.

برخلاف روش‌های سنتی درمان که عمدتا بر کنترل علایم بیماری تمرکز دارند، پزشکی بازساختی می‌کوشد علت اصلی بیماری را با تحریک فرآیندهای طبیعی بازسازی بدن، جایگزینی سلولی و ترمیم بافتی درمان کند. این رویکرد می‌تواند تحولی اساسی در درمان بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج ایجاد کرده و زندگی میلیون‌ها بیمار را بهبود بخشد.

پلاسما چیست؟ چرا در سال‌های اخیر تا این حد در محافل علمی از آن بحث می‌شود؟ در چه حوزه‌هایی می‌توان از آن استفاده كرد؟ جایگاه ایران در این حوزه كجاست؟ اگر می‌خواهید پاسخ این سوالات كلی را به‌صورت جزیی و دقیق بدانید و کاربردهای چندوجهی پلاسما در علم و فناوری معاصر را بررسی کنید، این مطلب را بخوانید.

استان یزد حلقه اول چرخه سوخت هسته‌ای به شمار می‌رود و پروژه ساغند اردکان، نمود عینی فعالیت در زمینه استحصال اورانیوم از منابع طبیعی است. تاسیسات موجود در این کارخانه، اورانیوم را از عمق 350 متری استخراج می‌کند. اورانیوم استخراجی از معدن ساغند، در منطقه اردکان (جاده اردکان- چوپانان) در مجتمع شهید رضایی‌نژاد پس از اعمال فرآیندهای مختلف شیمیایی و فیزیکی به کیک زرد تبدیل می‌شود. این تاسیسات مهم هسته‌ای و توانایی‌های بالفعل آن‌ها را مرور می‌کنیم.

دانش هسته‌ای در جهان امروز چه کاربردی برای کشورها و زندگی انسان دارد؟ ما با دانش هسته‌ای چه کار می‌کنیم و در چه سطحی از توانمندی هستیم؟ اینها سوالاتی است که در این گزارش مرور می‌کنیم.