وقتی اولین ساکنان مستقر شدند و مسافران بعدی مریخ هم از راه رسیدند، زندگی روزمره در این سیاره چگونه خواهد بود؟

درحالی‌که بشر ساکن در زمین، در آینده در خانه‌های هوشمند اقامت می‌کند، ممکن است روزگاری نوه‌های ما و فرزندان آن‌ها در جای دیگری از کیهان زندگی کنند؛ بنابراین می‌توان پرسید زندگی انسان در سیاره‌ای دیگر مانند مریخ چگونه خواهد بود؟

برای هزاران سال، مریخ فقط نقطه‌ای سرخ و مرموز در آسمان شب بود، الهام‌بخش اسطوره‌های باستانی و حکایت‌هایی از خدایان جنگ. اما امروز، این سیاره سرخ، دیگر یک افسانه دوردست نیست، بلکه به وسوسه‌انگیزترین مقصد بشریت برای کاوش و شاید سکونت تبدیل شده است. از اولین نگاه‌های تلسکوپی که کانال‌های خیالی را بر سطح آن نمایان کرد تا کاوشگرهای روباتیکی که اکنون درحال نمونه‌برداری برای بازگشت به زمین هستند، سفر ما به مریخ، اوج کنجکاوی علمی و جاه‌طلبی انسانی است.

 رونالد گراهام، یکی از ریاضی‌دانان مطرح دهه 80، مساله‌ای محاسباتی را طرح کرد و برای حل آن، 100 دلار جایزه تعیین کرد: «مساله سه‌گانه فیثاغورث»؛ این مساله این‌گونه تعریف می‌شود: در فرمول فیثاغورث، که یکی از پایه‌های نظریه اعداد و هندسه است، مجموعه‌هایی خاص از «سه عدد صحیح مثبت» را می‌توان در این گنجاند؛ سوالی که رونالد گراهام مطرح کرد این بود که آیا می‌توان تمام اعداد صحیح مثبت را به دو گروه تقسیم کرد، طوری‌که هیچ گروهی شامل یک سه‌تایی کامل فیثاغورثی نباشد؟  به‌هرحال در سال‌های اخیر، فرضیه رونالد گراهام، توجه دانشمندان را به خود جلب کرد و منجر به یک رکوردشکنی در حجم داده‌های پردازش شده شد؛ نتیجه آن‌که محققان موفق به رد این فرضیه شدند و دریافتند که چنین چیزی در ریاضیات وجود نداشته و آن را نفی کرده‌اند.

آیین اعطای شصت‌وسومین سال «جایزه البرز» (بخش نخبگانی) ‌ با حضور دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور؛ دکتر حسین افشین، معاون علمی و فناوری رییس جمهور؛ دکتر حیدر ارشدی، مدیرعامل بنیاد فرهنگی البرز و دبیرکل جایزه البرز و جمعی از چهره‌های علمی و فرهنگی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد. در مراسم اهدای جوایز 1404 جایزه البرز بیش از ۶۲ نفر از برترین‌های علمی کشور شامل چهار دانشمند، دو پژوهشگر جوان، ۱۰ فناور، ۶ طلبه و ۴۰ دانشجو با اهدای بیش از ۱۰ میلیارد تومان جایزه نقدی که کاملا از محل درآمدهای این بنیاد تامین شده است، تقدیر شدند.

داستان زندگی زوج دانشمندی که در این شماره نشریه «دانشمند» و در صفحات «روایت یک دانش‌بنیان» برایتان بازگو می‌کنیم، اگرچه مستقیما به زندگی یک زوج هنری مربوط نیست، روایتگر زندگی «زوجی» است که «هنر» آن‌ها «ساختن» است. آن‌ها از اسپانیا بازگشتند تا با وجود مشکلات گوناگون، در ایران تلاش کنند و بسازند تا فرزندشان و فرزندان ایران زیباتر زندگی کنند.

در کنار روش‌های سنتی که برای توسعه کشت‌وکار گندم استفاده می‌شود؛ مثل معرفی انواع گونه‌های جدید گندم که تحمل بالایی نسبت‌به تغییر اقلیم دارند یا روش «بِه‌زراعی» که یک روش سنتی بوده و مبتنی‌بر به‌کارگیری کود، سم و آفت‌کش‌هاست یا حتی روش‌های مهندسی ژنتیک كه امروزه استفاده می‌شود تا محصولات، مقاومت بالاتری در برابر تغییرات اقلیم داشته باشند، امروز روش‌های دوستدار محیط‌زیست مثل «استفاده از پلاسما» در دنیا معرفی شده که توجه دانشمندان این حوزه را برانگیخته است.

سرطان همچنان یکی از چالش‌های اساسی پزشکی مدرن است که درمان آن به‌دلیل اثرات جانبی روش‌های سنتی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، با محدودیت‌های جدی مواجه است. در سال‌های اخیر، روش‌های تازه‌ای برای درمان سرطان با هدف کاهش عوارض جانبی و افزایش دقت درمانی توسعه یافته‌اند. در این میان، پلاسمای سرد فشار اتمسفری به‌عنوان یکی دیگر از فناوری‌های پیشرفته، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. پلاسمای سرد با استفاده از گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن، سلول‌های سرطانی را بدون آسیب زدن به بافت‌های سالم هدف قرار می‌دهد. این روش در مقایسه با سایر فنون تازه، مزایای خاص خود را دارد که آن را به گزینه‌ای امیدوارکننده در درمان سرطان تبدیل کرده است.