تصفیه فاضلاب صنعتی، یكی از كاربردهای اساسی پلاسمای سرد است. اگر شما هم می خواهید بدانید كه این ماده معجزه‌گر در تصفیه پساب صنعتی چه نقشی می‌تواند داشته باشد، گفت‌وگوی‌ «دانشمند» با رییس واحد محیط‌زیست و مسوول پروژه تصفیه پساب با فناوری پلاسما در شرکت توسعه فناوری پلاسما را بخوانید. در این مصاحبه، به بررسی نقش فناوری پلاسما در ارتقای کیفیت تصفیه پساب صنعتی پرداخته و عملکرد تصفیه‌خانه شهر صنعتی کاوه تشریح شده است.

فناوری پلاسما در آلودگی‌زدایی و فرآوری خشکبار، یک تحول مهم در صنعت غذایی کشور محسوب می‌شود كه با افزایش کیفیت و ایمنی محصولات، کاهش ضایعات و بهبود رقابت‌پذیری، می‌تواند جایگاه ایران را در بازارهای جهانی ارتقا دهد. برای بررسی بیشتر اهمیت این دستاورد و آشنایی با نحوه عملکرد این کارخانه، با آقای دکتر مهدی فرقانی، مدیر این مجموعه به گفت‌وگو نشستیم تا از اهداف، دستاوردها و چالش‌های پیش‌روی این فناوری در صنعت خشکبار ایران بیشتر آگاه شویم.

ایران در سال‌های گذشته، رکوردهای فراوانی در تولید و صادرات پسته برای خود ثبت کرده است؛ از بیشترین سطح زیرکشت پسته تا بالاترین رقم صادرات و درآمد جهانی فروش پسته در کارنامه کشورمان دیده می‌شود. اما از دهه 2000 میلادی، ظهور رقبای جهانی و عوامل داخلی اعم از ازدیاد سموم و آلودگی‌های میکروبی، کم‌آبی، تغییرات اقلیم، شرایط تحریم و... سهم ایران را در بازارهای جهانی رفته‌رفته کاهش داده است؛ به‌طوری‌که سهم کشور در بازار جهانی این محصول از 60 درصد در سال 2000 به 45.5 درصد در سال 2010 و 26.5 درصد در سال 2020 تنزل یافته است؛ آماری که از تضعیف جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی این محصول خبر می‌دهد.

دكتر «مهدیه بختیاری رمضانی»، مدیرعامل «شرکت دانش‌بنیان توسعه فناوری پلاسما» است كه در حال‌حاضر به‌عنوان مهم‌ترین و تاثیرگذارترین شركت فعال در حوزه پلاسما فعالیت می‌كند. دكتر بختیاری طی این دوره فعالیت،‌ در کنار فعالیت‌های علمی و پژوهشی، مسوولیت مدیریت و راهبری پروژه‌های فناورانه متعددی را برعهده داشته که منجر به تولید محصولات دانش‌بنیان و ثبت چندین اختراع ملی شده است. با او كه از زنان تاثیرگذار در حوزه علم و فناوری است و در کنار فعالیت‌های اجرایی، دغدغه ارتقای زیست‌بوم نوآوری کشور را دارد، ‌درباره پلاسما و تاثیر آن در زندگی جامعه گفت‌وگو كرده‌ایم.

در دنیای امروز، تحقیقات علمی و توسعه فناوری‌های نوین بیش از هر زمان دیگری نیازمند زیرساخت‌های آزمایشگاهی پیشرفته و تخصصی است. آزمایشگاه‌ها به‌عنوان بستر اصلی تحقیقات کاربردی و توسعه فناوری، نقش کلیدی در پیشبرد پروژه‌های علمی و صنعتی ایفا می‌کنند. شرکت دانش‌بنیان توسعه فناوری پلاسما، با درک این نیاز و با هدف ارایه خدمات آزمایشگاهی دقیق، پیشرفته و به‌روز، اقدام به راه‌اندازی مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های تخصصی در حوزه‌های بیوتکنولوژی، علوم زیستی، پزشکی، محیط‌زیست، شیمی و فناوری پلاسما کرده است.

در کنار روش‌های سنتی که برای توسعه کشت‌وکار گندم استفاده می‌شود؛ مثل معرفی انواع گونه‌های جدید گندم که تحمل بالایی نسبت‌به تغییر اقلیم دارند یا روش «بِه‌زراعی» که یک روش سنتی بوده و مبتنی‌بر به‌کارگیری کود، سم و آفت‌کش‌هاست یا حتی روش‌های مهندسی ژنتیک كه امروزه استفاده می‌شود تا محصولات، مقاومت بالاتری در برابر تغییرات اقلیم داشته باشند، امروز روش‌های دوستدار محیط‌زیست مثل «استفاده از پلاسما» در دنیا معرفی شده که توجه دانشمندان این حوزه را برانگیخته است.

سرطان همچنان یکی از چالش‌های اساسی پزشکی مدرن است که درمان آن به‌دلیل اثرات جانبی روش‌های سنتی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، با محدودیت‌های جدی مواجه است. در سال‌های اخیر، روش‌های تازه‌ای برای درمان سرطان با هدف کاهش عوارض جانبی و افزایش دقت درمانی توسعه یافته‌اند. در این میان، پلاسمای سرد فشار اتمسفری به‌عنوان یکی دیگر از فناوری‌های پیشرفته، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. پلاسمای سرد با استفاده از گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن، سلول‌های سرطانی را بدون آسیب زدن به بافت‌های سالم هدف قرار می‌دهد. این روش در مقایسه با سایر فنون تازه، مزایای خاص خود را دارد که آن را به گزینه‌ای امیدوارکننده در درمان سرطان تبدیل کرده است.

برخلاف روش‌های سنتی درمان که عمدتا بر کنترل علایم بیماری تمرکز دارند، پزشکی بازساختی می‌کوشد علت اصلی بیماری را با تحریک فرآیندهای طبیعی بازسازی بدن، جایگزینی سلولی و ترمیم بافتی درمان کند. این رویکرد می‌تواند تحولی اساسی در درمان بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج ایجاد کرده و زندگی میلیون‌ها بیمار را بهبود بخشد.