سال گذشته، هند اولین کشوری در جهان معرفی شد که در نزدیکی قطب جنوبی ماه که پیش از آن کاوش نشده بود، فرود آمد و این موفقیت، با هزینه‌ای باورنکردنی حاصل شد. پروژه‌های موفقی مانند مأموریت مریخ‌گرد منگالیان (Mars Orbiter Mission) و مأموریت چاندرایان-۲ (Chandrayaan-2) تنها بخشی از این موفقیت بزرگ هستند که با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از مأموریت‌های مشابه در نقاط دیگر جهان انجام شده است؛ ترکیبی از بهره‌وری، نوآوری و بهره‌برداری از منابع بومی و نیروهای داخلی باعث شده تا هند بتواند با هزینه‌ای تقریباً ناچیز، به اهداف فضایی خود دست یابد.
مقامات فضایی این کشور، به‌تازگی مجموعه‌ای از پروژه‌های فضایی جاه‌طلبانه را اعلام کرده و ۲۲۷میلیارد روپیه معادل ۲.۷میلیارد دلار به آنها اختصاص داده‌اند.
این برنامه‌ها شامل مرحله بعدی مأموریت تاریخی هند به ماه، ارسال مدارگرد به سیاره زهره، ساخت اولین مرحله از اولین ایستگاه فضایی مخصوص این کشور و توسعه یک موشک سنگین‌وزن قابل‌استفاده مجدد برای پرتاب ماهواره‌هاست.
اختصاص ۲.۷میلیارد دلار، بزرگ‌ترین تخصیص بودجه برای پروژه‌های فضایی در هند است اما با وجود مقیاس عظیم و پیچیدگی این پروژه‌ها، هندی‌ها به دور از تجملات هستند و بار دیگر مقرون‌به‌صرفه بودن برنامه فضایی هند را مورد توجه قرار داده‌اند.
کارشناسان در سراسر جهان از هزینه اندک سازمان تحقیقات فضایی هند(Isro) برای رسیدن به ماه، مریخ و مأموریت‌های خورشیدی شگفت‌زده شده‌اند.
هندی‌ها ۷۴میلیون دلار برای مدارگرد مریخ مانگالیان (Mangalyaan) و ۷۵میلیون دلار برای ماه‌نشین چاندرایان-۳ (Chandrayaan-3) هزینه کرده‌اند که حتی کمتر از ۱۰۰میلیون دلاری است که برای ساخت فیلم علمی- تخیلی‌هالیوودی جاذبه(Gravity) هزینه شد.
این در حالی است که مدارگرد ماون(Maven) ناسا ۵۸۲میلیون دلار و ماه‌نشین لونا-۲۵ (Luna-25) متعلق به روسیه که دو روز قبل از فرود چاندرایان-۳ روی سطح ماه سقوط کردند، ۱۳۳میلیون دلار صرف ساختشان شده بود.
دانشمندان می‌گویند، هند با وجود هزینه کم به موفقیت‌های شگفت‌انگیزی رسیده است.
کاوشگر چاندرایان-۱ (Chandrayaan-1) اولین کاوشگری بود که وجود آب در خاک ماه را تایید کرد و مانگالیان(Mangalyaan) محموله‌ای را برای مطالعه متان در جو مریخ با خود حمل کرد.
امروزه تصاویر و داده‌های ارسال‌شده ازسوی چاندرایان-۳ موردتوجه علاقه‌مندان به فضا در سراسر جهان قرار می‌گیرد.
هند چطور با این رقم‌ها کار می‌کند؟
سیسیر کومار داس(Sisir Kumar Das) کارمند بازنشسته سازمان فضایی هند که بیش از دو دهه به امور مالی این سازمان رسیدگی می‌کرد، می‌گوید ریشه این صرفه‌جویی به دهه ۱۹۶۰ بازمی‌گردد، زمانی که دانشمندان برای اولین‌بار یک برنامه فضایی را برای دولت ارایه کردند.
هند تازه در سال ۱۹۴۷ از حاکمیت استعماری بریتانیا استقلال یافته بود و برای تامین غذای جمعیت خود و ساختن مدارس و بیمارستان‌های کافی، با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کرد.
ویکرام سارابهای(Vikram Sarabhai) بنیانگذار و دانشمند سازمان فضایی هند در این میان باید دولت را متقاعد می‌کرد که
برنامه فضایی، فقط یک امر لوکس نیست که در کشور فقیری مانند هند جایی نداشته باشد.
داس در مصاحبه خود با بی‌بی‌سی می‌گوید: سارابهای توضیح داد که ماهواره‌ها می‌توانند به هند در خدمت بهتر به شهروندانش کمک کنند. از آن زمان، برنامه فضایی هند همیشه مجبور بود با بودجه‌ای محدود در کشوری با نیازها و خواسته‌های متناقض کار کند. عکس‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰، دانشمندان هندی را نشان می‌دهند که موشک‌ها و ماهواره‌ها را روی چرخ‌دستی‌ها یا یک گاری مخصوص حمل گاو جابه‌جا می‌کنند.
حالا با گذشت چند دهه و پس از چندین مأموریت موفق سیاره‌ای، بودجه سازمان فضایی هند هنوز کم است؛ برای مثال، امسال تخصیص بودجه هند برای برنامه فضایی خود فقط ۱۳۰میلیارد روپیه معادل ۱.۵۵میلیارد دلار است. این در حالی است که بودجه ناسا برای سال جاری ۲۵میلیارد دلار است.
کومار داس می‌گوید یکی از دلایل اصلی ارزان‌بودن مأموریت‌های سازمان فضایی هند این است که همه فناوری‌های موردنیاز آن، بهصورت بومی در هند تولید می‌شود و همه ماشین‌آلات و فضاپیماها در این کشور ساخته می‌شوند.
گذر از تحریم‌ها
او می‌افزاید: در سال ۱۹۷۴ پس از این‌که دهلی اولین آزمایش هسته‌ای خود را انجام داد و غرب با تحریم انتقال فناوری به هند، محدودیت‌هایی را در نظر گرفت، این تحریم‌ها به نعمتی برای برنامه فضایی هند تبدیل شد، چراکه دانشمندان ما برای توسعه فناوری خود انگیزه پیدا کردند. ازآن‌پس، همه تجهیزات موردنیاز آنها بهصورت بومی تولید شد و حقوق و هزینه نیروی کار در این‌جا به‌طورقطع کمتر از ایالات متحده یا اروپاست.
پالاوا باگلا (Pallava Bagla) نویسنده و پژوهشگر حوزه علم به گزارشگر بی‌بی‌سی می‌گوید که ناسا برخلاف سازمان فضایی هند، تولید ماهواره‌ها را به شرکت‌های خصوصی برون‌سپاری می‌کند و همچنین مأموریت‌های خود را بیمه می‌کند که بر هزینه‌های آنها می‌افزاید.
همچنین هند برخلاف ناسا، مدل‌ها و نمونه‌های اولیه نمی‌سازد که برای آزمایش یک پروژه قبل از پرتاب و راه‌اندازی واقعی استفاده می‌شوند.
او می‌گوید: ما فقط یک مدل را می‌سازیم که همان هم پرتاب می‌شود؛ البته این خطرناک است، چراکه احتمال سقوط وجود دارد اما این خطری است که ما می‌پذیریم و قادر به انجام آن هستیم، زیرا این، یک برنامه دولتی است.
میلسوامی آنادورای(Mylswamy Annadurai) سرپرست اولین و دومین مأموریت ماه و مریخ هند به بی‌بی‌سی گفت که سازمان فضایی هند، افراد بسیار کمی را استخدام می‌کند و حقوق کمتری به آنها می‌پردازد و همین موضوع است که پروژه‌های هند را رقابتی می‌کند.
او می‌گوید که تیم‌های اختصاصی کوچکی که کمتر از ۱۰ نفر را شامل می‌شدند، مدیریت می‌کرده است که این افراد، در بیشتر روزها ساعاتی طولانی بدون پرداخت اضافه‌کاری کار می‌کردند، زیرا آنها به کارشان بسیار علاقه‌مند بودند.
به گفته وی، بودجه کم برای پروژه‌های هند و عدم امکان آزمون و خطا سبب می‌شود که دانشمندان با دقت بسیار بالا کار کنند و این مساله منجر به نوآوری‌های جدیدی می‌شود.
یک مأموریت جدید و عجیب
میلسوامی آنادورای می‌گوید: برای مأموریت چاندرایان-۱ بودجه اختصاص داده شده ۸۹میلیون دلار بود که این بودجه برای برنامه اولیه خوب بود اما بعد از آن تصمیم گرفته شد که این فضاپیما یک کاوشگر ماه‌نشین را نیز با خود حمل کند که به معنای ۳۵ کیلوگرم بار اضافی بود. در این شرایط، دانشمندان دو انتخاب داشتند؛ اول این‌که از یک موشک سنگین‌تر برای حمل کاوشگر استفاده کنند اما این کار هزینه بیشتری داشت. دوم این‌که برخی از سخت‌افزارها را برای سبک کردن این مأموریت حذف کنند.
وی ادامه می‌دهد: ما گزینه دوم را انتخاب کردیم، تعداد رانشگرها را از ۱۶ به ۸ کاهش دادیم و مخازن تحت‌فشار و باتری‌ها را از دو عدد به یک عدد کاهش دادیم. کاهش تعداد باتری‌ها به این معنی بود که پرتاب باید قبل از پایان سال ۲۰۰۸ انجام می‌شد. این کار به فضاپیما دو سال زمان می‌داد که بدون مواجهه با خورشیدگرفتگی طولانی، به دور ماه بچرخد، چراکه چنین رویدادی بر توانایی آن برای شارژ مجدد تاثیر می‌گذاشت؛ بنابراین ما مجبور شدیم یک برنامه کاری پرفشار داشته باشیم تا به این مهلت پرتاب برسیم.
میلسوامی آنادورای می‌گوید: مأموریت مانگالیان هزینه بسیار کمی داشت، زیرا ما پس از ایجاد تأخیر در پرتاب مأموریت چاندرایان-۲، از بیشتر سخت‌افزاری که قبلاً برای آن طراحی کرده بودیم استفاده کردیم.
شاهکار شگفت‌انگیز با هزینه اندک
پالاوا باگلا (Pallava Bagla) نویسنده و پژوهشگر حوزه علم می‌گوید: برنامه فضایی هند با این هزینه کم «یک شاهکار شگفت‌انگیز» است اما با افزایش مقیاس مأموریت‌های هند، هزینه‌ها نیز ممکن است افزایش یابد.
او می‌گوید: درحال‌حاضر هند از موشک‌های پرتابگر کوچک استفاده می‌کند، زیرا موشک قوی‌تری ندارد اما این بدان معناست که فضاپیمای هند برای رسیدن به مقصد، راه بسیار بیشتری را باید بپیماید؛ بنابراین زمانی که چاندرایان-۳ پرتاب شد، قبل از این‌که به مدار ماه شلیک شود، چندین بار به دور زمین چرخید. همچنین قبل از فرود، چند بار به دور ماه چرخید. درحالی‌که لونا-۲۵ روسیه که با موشک قدرتمند سایوز پرتاب شده بود، به‌سرعت از گرانش زمین فرار کرد.
وی افزود: ما از گرانش زمین برای شتاب گرفتن به‌سمت ماه استفاده کردیم. این کار مدت‌ها برنامه‌ریزی می‌خواست و زمان و انرژی زیادی از ما گرفت. سازمان فضایی هند بر این کار مسلط است و بارها آن را با موفقیت انجام داده است.
هند اعلام کرده است که قصد دارد به‌زودی یک مأموریت سرنشین‌دار موسوم به گاگانیان(Gaganyaan) حامل سه فضانورد را به مدت سه روز به مدار ۴۰۰ کیلومتری زمین بفرستد.
این کشور همچنین می‌خواهد تا سال ۲۰۴۰ یک مأموریت سرنشین‌دار به کره ماه بفرستد و برای پرواز سریع‌تر فضانوردان به ماه، به موشک قدرتمندتری نیاز دارد. دولت این کشور اخیراً اعلام کرده که کار روی این موشک جدید آغاز شده و تا سال ۲۰۳۲ آماده خواهد شد.
هند همچنین درحال بازکردن بخش فضایی به روی شرکت‌های خصوصی است و بعید است که هزینه‌های آن همچنان کم بماند.
سازمان فضایی این کشور قصد دارد پیش از مأموریت بلندپروازانه گاگانیان، یک ربات انسان‌نما با هویت مؤنث را به فضا هزینه پایین ارسال ماهواره به ماه و مریخ در هند، به چند دلیل اصلی است که به مدیریت کارآمد و نوآوری‌های تکنیکی در سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) بازمی‌گردد:
- مدیریت هزینه‌ها و بهره‌وری بالا
ISRO به‌عنوان سازمانی دولتی با بودجه محدود، همواره تلاش کرده است که بهره‌وری را به حداکثر برساند و هزینه‌ها را کاهش دهد. برخلاف بسیاری از برنامه‌های فضایی دیگر، در هند از برنامه‌ریزی و مدیریت بسیار دقیق استفاده می‌شود که به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.
- استفاده از فناوری‌های بومی و کاهش واردات
ISRO بخش زیادی از فناوری‌ها و تجهیزات موردنیاز را در داخل کشور تولید کرده و از قطعات و تجهیزات ساخت هند استفاده می‌کند. این کار به کاهش هزینه‌های خرید از خارج و وابستگی به شرکت‌های خارجی کمک کرده است.
- تیم‌های کوچک‌تر و کارآمدتر
پروژه‌های فضایی در هند اغلب با تیم‌های کوچک‌تری در مقایسه با سازمان‌های فضایی دیگر انجام می‌شود. این به ISRO کمک کرده تا هزینه‌ها را به حداقل برساند و از منابع انسانی بهینه‌تر استفاده کند.
- حقوق و دستمزد پایین‌تر نسبت به کشورهای توسعه‌یافته
دستمزدها و هزینه‌های زندگی در هند پایین‌تر از کشورهای توسعه‌یافته‌ای مثل آمریکا و اروپاست و این مساله در کاهش هزینه پروژه‌های فضایی تاثیر زیادی داشته است.
- طراحی ساده و استفاده از فناوری‌های کارآمد
ISRO معمولاً به جای استفاده از فناوری‌های پیچیده و پرهزینه، به‌دنبال راه‌حل‌های ساده‌تر و کاربردی‌تر می‌گردد. این سازمان تمرکز زیادی بر استفاده از طراحی‌های کارآمد، ساده و سبک دارد که هزینه‌ها را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد.
- همکاری‌های بین‌المللی و تجاری‌سازی فناوری‌ها
ISRO از طریق ارایه خدمات پرتاب ماهواره‌ها برای کشورهای دیگر و انجام پروژه‌های تجاری، توانسته درآمدی ایجاد کند که بخشی از هزینه‌های برنامه‌های فضایی خود را تامین کند.
- کاهش ریسک و پذیرش خطاهای محدود
در برنامه‌های فضایی ISRO، معمولاً رویکردی به کار گرفته می‌شود که برخی ریسک‌ها پذیرفته می‌شود و از افزایش هزینه‌های مربوط به کنترل بیش‌ازحد برای کاهش ریسک جلوگیری می‌شود. بفرستد.
دیدگاهتان را بنویسید