ربات‌ها، زندگی بشر را متحول کرده‌اند، تحولی آنچنان عمیق که گاه بشر از سلطه بی‌حدو‌حصر آن‌ها بر زندگی خود می‌هراسد. رباتهای صنعتی در کارخانه‌ها جای کارگران را خصوصا در مشاغل تکراری و یا شغل‌‌های پرخطر گرفته اند، در خانه، رباتهای خانه‌داری حتی می‌توانند خانه را جارو بزنند . در پرونده ویژه این شماره از نشریه دانشمند به سراغ ربات‌ها و پیشرفت‌‌های ایران در این حوزه رفته‌ایم.
ربات‌ها را می‌توان به پنج دسته کلی تقسیم کرد که شامل موارد زیر می‌شود:
رباتهای ازپیش‌برنامه‌ریزی‌شده (Pre–Programmed Robots)
این ربات‌ها برای انجام کارهای ساده و تک‌بعدی در محیط‌های کاملا کنترل‌شده به کار گرفته می‌شوند، به‌عنوان‌مثال بازوهای رباتیک مورداستفاده در خطوط مونتاژ قطعات خودروها در کارخانه‌های خودروسازی از نمونه‌های رباتهای از پیش برنامه‌ریزی‌شده هستند.
این بازوها برای انجام کارهایی مثل جوشکاری در خودروها، واردکردن یک قطعه خاص در موتور و سایر کارهای مشابه استفاده می‌شوند. این ربات‌ها می‌تواند کارهایی را که انسان به‌راحتی انجام می‌دهد، به‌صورت پایدارتر، در مدت‌زمان کوتاه‌تر و بهتر انجام دهند و با همین هدف استفاده می‌شوند
رباتهای انسان‌نما (Humanoid Robots)
رباتهای انسان‌نما ظاهری شبیه به انسان دارند کارهای و رفتارهای او را تقلید می‌کنند. این ربات‌ها قادر به انجام فعالیت‌های شبیه به فعالیت‌های انسانی هستند که از میان آن‌ها می‌توان به دویدن، پریدن و حمل اشیا اشاره کرد. ظاهر برخی از رباتهای انسان‌نما کاملا شبیه انسان‌های واقعی است و اگر به‌صورت گذرا به آن‌ها نگاه کنیم یا از دور آن‌ها را ببینیم، اصلا متوجه این موضوع نمی‌شویم.
در برخی از این ربات‌ها تمام حالات انسانی ویژگی‌ها و حالات چهره انسان با دقت بسیار بالایی شبیه‌سازی شده‌اند. از میان شاخص‌ترین نمونه‌های ربات انسان‌نما می‌توان به «ربات سوفیا» (Sophia robot) و «ربات اطلس بوستون داینامیکس» (Boston Dynamics’ Atlas) اشاره کرد.
رباتهای مستقل (Autonomous Robots)
رباتهای مستقل می‌توانند وظایف خود را به‌صورت کاملا خودکار و بدون نیاز به نظارت و کنترل انسان انجام دهند. این ربات‌ها معمولا برای فعالیت در محیط‌های باز که فعالیت کردن در آن‌ها نیازی به نظارت انسان ندارد، طراحی شده‌اند. چنین ربات‌هایی طراحی منحصربه‌فردی دارند؛ زیرا با برخورداری از حسگرها مختلف می‌توانند محیط اطراف خود را به‌خوبی درک کنند و سپس با بهره‌مندی با آن دسته از تجهیزات خود که برای تصمیم‌گیری به ربات کمک می‌کنند (معمولا رایانه‌های خاصی این کار را انجام می‌دهند)، بر اساس داده‌های در اختیار خود و همچنین ماموریتی که به آن‌ها محول شده است، تصمیم مناسب را برای انجام کار بعدی به بهترین شکل ممکن می‌گیرند.
«جاروبرقی رباتیک هوشمند رومبا» (Roomba vacum clear) که با بهره‌مندی از حسگرهای خود آزادانه در یک فضا حرکت می‌کند، نمونه‌ای از ربات مستقل است. سایر مثال‌های رباتهای مستقل شامل رباتهای نظافتچی، رباتهای چمن‌زن، رباتهای مورداستفاده در هتل‌ها برای پذیرایی از مهمان‌ها، پهپادهای خودکار و برخی از رباتهای مورداستفاده در حوزه بهداشت و درمان می‌شود.
رباتهای قابل‌کنترل از راه دور (Teleoperated Robots)
رباتهای قابل‌کنترل از راه دور، رباتهای نیمه‌مستقل به شمار می‌روند و ازسوی شبکه‌ای بی‌سیم هدایت می‌شوند که کنترل آن در دست انسان است و کنترل از راه دور ربات‌ها را برای انسان امکان‌پذیر می‌کند. رباتهای مورداستفاده برای رفع مشکل نشتی لوله‌های انتقال نفت یا پهپادهای نظامی مورداستفاده برای شناسایی مناطق مین‌گذاری‌شده در منطقه جنگی، نمونه‌ای از رباتهای قابل‌کنترل از راه دور هستند.
کنترل ربات توسط انسان با استفاده از حسگرهایی که می‌توانند روی بدن انسان نصب شوند نیز امکان‌پذیر است و کاربر می‌تواند با استفاده از آن‌ها از راه دور به ربات فرمان دهد. برای انجام این کار تنها کافی است چنین حسگرهایی را به دست و پای خود متصل و با آن‌ها ربات را از راه دور کنترل کنید؛ مثلا درصورتی‌که حسگر را به دست خود متصل کرده باشید، اگر دست‌تان را بالا ببرید، ربات تحت کنترل شما نیز دست خود یا بازوی مکانیکی خود را بالا می‌برد.
رباتهای افزودنی (Augmenting Robots)
رباتهای افزودنی برای افزوده‌شدن به بدن انسان طراحی شده‌اند و پس از نصب قابلیت‌های جدیدی را در اختیار انسان قرار می‌دهند یا برخی از توانایی‌های انسان را که به‌دلیل معلولیت، مصدومیت و نقص عضو از دست رفته‌اند، به‌صورت رباتیک به او بازمی‌گردانند.
تا به امروز تقریبا فقط در فیلم‌های علمی تخیلی شاهد چنین ربات‌هایی بوده‌ایم اما به نظر می‌رسد رویای ساخت آن‌ها به‌زودی به واقعیت تبدیل می‌شود. این ربات‌ها می‌توانند با سریع‌تر و قوی‌تر کردن انسان زمینه‌ساز ایجاد تعریف جدیدی از توانایی‌های بشر شوند. اندام‌ها و اسکلت‌های خارجی رباتیک که به انسان برای برداشتن اجسام سنگین کمک می‌کنند، نمونه‌ای از رباتهای افزودنی هستند.
دیدگاهتان را بنویسید